Οι ψυχοκοινωνικές συνέπειες της πανδημίας

Η πανδημία του Covid19 επέφερε τα τελευταία δύο χρόνια ριζικές και αιφνίδιες αλλαγές σε ατομικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.  Είναι γεγονός, ότι ο φόβος της ασθένειας προκάλεσε περιορισμό των διαπροσωπικών σχέσεων με αποτέλεσμα κοινωνική αποστασιοποίηση και απομόνωση.

Πρόσφατες σχετικά έρευνες κατέδειξαν ότι το 1/3 των ανθρώπων βιώνουν έντονο στρες, αβεβαιότητα για το μέλλον και επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία (κυρίως κατάθλιψη). Ο παρατεταμένος χρόνος εγκλεισμού και της αιφνίδιας διακοπής της κοινωνικής ζωής εξαιτίας της αποκοπής από την ψυχαγωγία, τη διασκέδαση, αλλά και άλλων δραστηριοτήτων (κλείσιμο της εστίασης, θέατρων, γυμναστηρίων,  κ.τ.λ..) «μούδιασε» σύσσωμη την κοινωνία.  

Ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπων ξαφνικά έμειναν άνεργοι, ενώ περιορίστηκαν κατά πολύ οι οικονομικές δραστηριότητες. Έτσι παρουσιάστηκαν νέες μορφές εκπαίδευσης και εργασίας, όπως η τηλεργασία από το σπίτι. Το αποτέλεσμα της αναστολής των οικονομικών δραστηριοτήτων έφερε στην επιφάνεια μια καινούρια κοινωνικοοικονομική κατάσταση και την άμβλυνση των ανισοτήτων σε διάφορες κοινωνικές ομάδες. Καθώς η ψυχολογική πίεση αυξήθηκε κατακόρυφα και ο περιορισμός των ατομικών ελευθεριών καταπατήθηκε, εμφανίστηκαν φαινόμενα ως αντίδραση, για παράδειγμα τα λεγόμενα «κορωνοπάρτυ» της νεολαίας. 

Δεν πρέπει να παραληφθεί, ότι κατά την περίοδο του εγκλεισμού, αναπτύχθηκαν προγράμματα για την ψυχοκοινωνική αντιμετώπιση του Covid19, όπως η 24ωρη γραμμή 10306, η οποία διαθέτει εξειδικευμένο προσωπικό σε συνεργασία με την Α’ Ψυχιατρική Κλινική του Αιγινήτειου Νοσοκομείου, της Ομοσπονδίας των φορέων ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης «ΑΡΓΩ» και το «Χαμόγελο του Παιδιού». Έως και τα Χριστούγεννα είχαν καταγραφεί περίπου 78.000 κλήσεις. Το 82% αφορούσαν τον φόβο και το άγχος για τον ιό, ενώ το 70% την αβεβαιότητα σε προσωπικό και οικονομικό επίπεδο. 

Το αίσθημα κόπωσης, όμως, πάρα το γεγονός ότι τα περισσότερα μέτρα έχουν αρθεί  και ο εμβολιασμός είναι πλέον το μέσο για την ελευθερίας, είναι εμφανές. Στην προσπάθεια να προσαρμοστεί η κοινωνία στην παλιά καθημερινότητα, ο φόβος και η ανασφάλεια για ένα τέταρτο κύμα είναι εδώ. 

Το εμβόλιο φαίνεται να είναι το μοναδικό μέσο για την έξοδο από αυτήν νέα πρωτόγνωρη κρίση.  Παρόλα ταύτα, ο εμβολιασμός έχει φέρει διχογνωμία ανάμεσα σε αυτούς που θεωρούν ότι είναι η σωτήρια λύση,  αισιοδοξώντας ότι θα επέλθει σιγά-σιγά η παλιά κανονικότητα, ενώ υπάρχουν κι αυτοί που αμφιταλαντεύονται ή και αρνούνται πεισματικά να εμβολιαστούν, στηριζόμενοι στο επιχείρημα ότι οι συνέπειες έχουν παγιώσει νέες συνθήκες σε όλους τους τομείς.

Τελικά, είναι δύσκολο να μιλήσουμε για ανευθυνότητα ή υπευθυνότητα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα επιλογής και των συνέπειων αυτής.

άρθρο της Κικής Παναγιωτατου