Μια ιστορική στροφή στις εξελίξεις της Μέσης Ανατολής φαίνεται να σηματοδοτεί η ανακοίνωση της εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, που ήρθε έπειτα από πολύμηνες έμμεσες διαπραγματεύσεις στο Κάιρο, με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών, του Κατάρ, της Αιγύπτου και της Τουρκίας. Η είδηση, την οποία γνωστοποίησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, έγινε δεκτή με συγκρατημένη αισιοδοξία τόσο στο Ισραήλ όσο και στον αραβικό κόσμο, ενώ προκάλεσε έντονη διπλωματική κινητικότητα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Η συμφωνία, η οποία αναμένεται να υπογραφεί επισήμως το μεσημέρι στην Αίγυπτο, προβλέπει την απελευθέρωση 20 ζωντανών Ισραηλινών ομήρων και περίπου 2.000 Παλαιστινίων κρατουμένων, συμπεριλαμβανομένων 250 καταδικασμένων σε ισόβια, μέσα σε διάστημα 72 ωρών από την έναρξη της εκεχειρίας. Παράλληλα, το Ισραήλ θα αποσύρει τμήμα των δυνάμεών του από τον βόρειο τομέα της Λωρίδας της Γάζας, σε «γραμμή ασφαλείας» που συμφωνήθηκε με τους μεσολαβητές.
Το Κατάρ, βασικός διαμεσολαβητής της συμφωνίας, έκανε λόγο για «την πρώτη φάση μιας ευρύτερης διαδικασίας που θα οδηγήσει στον τερματισμό του πολέμου, στην απελευθέρωση όλων των ομήρων και στην είσοδο εκτεταμένης ανθρωπιστικής βοήθειας». Η εκεχειρία συνοδεύεται από πρόβλεψη για τουλάχιστον 400 φορτηγά ημερησίως με τρόφιμα, καύσιμα και ιατροφαρμακευτικό υλικό προς τη Γάζα, καθώς και σταδιακή επιστροφή εκτοπισμένων κατοίκων στις εστίες τους.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου ανακοίνωσε τη σύγκληση του Υπουργικού Συμβουλίου Ασφαλείας για να εγκρίνει το κείμενο της συμφωνίας και τη λίστα των Παλαιστινίων κρατουμένων που θα απελευθερωθούν. Παρότι κυβερνητικοί αξιωματούχοι χαιρέτισαν τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, τόνισαν ότι η «επαγρύπνηση παραμένει σε πλήρη ισχύ» και πως «οι ισραηλινές δυνάμεις δεν θα αποχωρήσουν από περιοχές όπου υπάρχει απειλή τρομοκρατικής δραστηριότητας».
Στο Τελ Αβίβ, χιλιάδες πολίτες βγήκαν στους δρόμους με σημαίες και συνθήματα υπέρ της ειρήνης, ενώ οικογένειες ομήρων μίλησαν για «πρώτη πραγματική ελπίδα μετά από δύο χρόνια πολέμου». Παράλληλα, σκληροπυρηνικοί κύκλοι του κυβερνητικού συνασπισμού εμφανίστηκαν επιφυλακτικοί, εκφράζοντας φόβους ότι η Χαμάς θα εκμεταλλευθεί την εκεχειρία για ανασύνταξη.
Η ανακοίνωση προκάλεσε κύμα δηλώσεων από κυβερνήσεις του αραβικού κόσμου.
Η Αίγυπτος, που φιλοξένησε τις διαπραγματεύσεις, μίλησε για «νίκη της διπλωματίας έναντι της βίας». Ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών Σάμεχ Σούκρι υπογράμμισε ότι η χώρα του θα συνεχίσει να εγγυάται την εφαρμογή της συμφωνίας και να επιβλέπει τη διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας μέσω του περάσματος της Ράφα.
Η Τουρκία εξέφρασε την ικανοποίησή της για τη συμφωνία, με τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να δηλώνει ότι «η εκεχειρία αυτή μπορεί να αποτελέσει το θεμέλιο μιας δίκαιης και διαρκούς λύσης στο Παλαιστινιακό». Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν σημείωσε ότι η Άγκυρα θα συμμετάσχει σε πολυεθνικό μηχανισμό παρακολούθησης της εκεχειρίας.
Από την πλευρά του, το Κατάρ χαρακτήρισε τη συμφωνία «πραγματικό ορόσημο», ζητώντας από τη διεθνή κοινότητα να υποστηρίξει τις προσπάθειες ανοικοδόμησης της Γάζας.
Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εξέφρασαν τη στήριξή τους στη συμφωνία, υπογραμμίζοντας ότι η επιτυχία της εξαρτάται από τον πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι δύο χώρες, που διατηρούν διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ, καλούν σε συνέχιση της διαδικασίας υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για τη λύση δύο κρατών.
Η Ελλάδα, μέσω επίσημης ανακοίνωσης του Υπουργείου Εξωτερικών, χαιρέτισε την επίτευξη της συμφωνίας, υπογραμμίζοντας ότι «η παύση των εχθροπραξιών και η απελευθέρωση των ομήρων συνιστούν απαραίτητα βήματα προς τη σταθερότητα και την ειρήνη». Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σε επικοινωνία με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, εξέφρασε την πρόθεση της Ελλάδας να συμμετάσχει σε πρωτοβουλίες ανθρωπιστικής και τεχνικής υποστήριξης στη Γάζα, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού μηχανισμού βοήθειας.
Η Αθήνα, παραδοσιακά υπέρμαχος της λύσης των δύο κρατών, υπογράμμισε ότι η συμφωνία πρέπει να αποτελέσει «αφετηρία μιας πολιτικής διαδικασίας που θα οδηγήσει σε μόνιμη ειρήνη».
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ χαιρέτισαν τη συμφωνία, ζητώντας «πλήρη εφαρμογή όλων των ανθρωπιστικών όρων» και δηλώνοντας ότι η Ένωση είναι έτοιμη να αναλάβει «ενισχυμένο ρόλο στην ανοικοδόμηση και στη σταθεροποίηση της περιοχής».
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες εξέφρασε την ελπίδα ότι «αυτή η συμφωνία θα σημάνει την αρχή του τέλους ενός πολέμου που προκάλεσε ανείπωτο ανθρώπινο πόνο». Ο ΟΗΕ προγραμματίζει τη δημιουργία διεθνούς επιτροπής παρακολούθησης, με συμμετοχή του Ερυθρού Σταυρού και οργανισμών ανθρωπιστικής βοήθειας.
Το ΝΑΤΟ χαιρέτισε την πρωτοβουλία των ΗΠΑ και των περιφερειακών δυνάμεων, υπογραμμίζοντας ότι «η ασφάλεια του Ισραήλ και η ειρήνη στην περιοχή είναι αλληλένδετες».
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η συμφωνία αποτελεί τμήμα ενός 20 σημείων σχεδίου που είχε παρουσιάσει ο Ντόναλντ Τραμπ ήδη από τις αρχές του έτους, το οποίο προβλέπει κατάπαυση του πυρός, απελευθέρωση όλων των ομήρων, σταδιακό αφοπλισμό της Χαμάς και αποχώρηση του Ισραήλ από τα εδάφη της Γάζας, υπό διεθνή επιτήρηση.
Αν και η συμφωνία δεν εγγυάται ακόμη μόνιμη ειρήνη, διπλωμάτες εκτιμούν ότι μπορεί να αποτελέσει καταλύτη για την επανέναρξη των πολιτικών συνομιλιών, με την Ουάσιγκτον να αναλαμβάνει ρόλο εγγυητή και την Ευρωπαϊκή Ένωση να συνδράμει οικονομικά και τεχνικά στην ανασυγκρότηση.
Για πρώτη φορά μετά από χρόνια, αραβικές και δυτικές δυνάμεις φαίνεται να συγκλίνουν σε έναν κοινό στόχο: την αποκατάσταση της ειρήνης και της ασφάλειας στη Γάζα και την προώθηση μιας πολιτικής λύσης δύο κρατών στόχο που παραμένει ζητούμενο εδώ και δεκαετίες.