18 Μαΐου 1922 στην Βουλή ο υπουργός Εξωτερικών Γεώργιος Μπαλτατζή Ελλήνων για τις σφαγές των Ελλήνων εκ Πόντου

 Μία ημέρα προτού συμπληρωθεί ένας χρόνος από την έναρξη της πιο σκληρής φάσης της Γενοκτονίας των Ποντίων, η οποία σηματοδοτήθηκε από την άφιξη του Μουσταφά Κεμάλ και λίγων έμπιστών του στο λιμάνι της Σαμψούντας, στις 18 Μαΐου 1922 ο Γεώργιος Μπαλτατζής κλήθηκε να ενημερώσει τους Έλληνες βουλευτές για τις σφαγές των χριστιανικών πληθυσμών.

 

 

Ο υπουργός Εξωτερικών στις κυβερνήσεις Γούναρη και Πρωτοπαπαδάκη, και λίγους μήνες αργότερα ο υπουργός Εξωτερικών της Μικρασιατικής Καταστροφής –καταδικάστηκε σε θάνατο στη Δίκη των 6–, μετέφερε στη Βουλή όλα όσα περιλάμβαναν οι αναφορές που είχε στα χέρια του.

Η ομιλία του βρίσκεται στο Τεύχος Δ’ των Πρακτικών των Συνεδριάσεων της Γ’ εν Αθήναις Συντακτικής των Ελλήνων Συνελεύσεως¹· ουσιαστικά πρόκειται για μια περιγραφή όλων των «συστατικών» που περιλαμβάνει ο νομικός ορισμός της Γενοκτονίας, όπως αυτός διατυπώθηκε πολύ αργότερα από τον Ράφαελ Λέμκιν.

Άλλωστε σε κάποιο σημείο ο ίδιος ο Γεώργιος Μπαλτατζής λέει λέξη προς λέξη: «Πρόκειται άρα περί προδιαγεγραμμένου σχεδίου των Τούρκων προς εξόντωσιν των Ελλήνων».

Ακολουθούν επιλεγμένα αποσπάσματα (έχουν διατηρηθεί η ορθογραφία και η σύνταξη):

«Κατά την προ έτους λαβούσα χώρα συζήτησιν εν τη Εθνοσυνελεύσει περί των ανθελληνικών εν Τουρκία διωγμών, έλεγον ότι οι διωγμοί εκείνοι μόνο προς τους διενεργηθέντας υπό των Τούρκων κατά την έκρηξιν της ελληνικής επαναστάσεως ηδύνατο να παραβληθώσι. Ατυχώς, τα τελεσθέντα και ελθόντα εις το φως έκτοτε όργια, υπερβάλλουσι κατά πολύ, και κατά ποσόν και κατ’ έκτασιν, απάσας τας προτέρας ωμότητας, αίτινες καθεστώσι πρόδηλον την εμπνεύσασαν αυτάς πρόθεσιν· την κατά σύστημα εξόντωσιν παντός Έλληνος χριστιανού εν ταις Χώραις ταις διοικουμέναις απ’ ευθείας υπό των Οθωμανικών Αρχών».

«Εις το μακρόν μαρτυρολόγιον των χριστιανών της Ανατολής προστίθεται ούτω νέα σειρά θυμάτων, προς επίτευξιν του σκοπού, του κατατείνοντας εις την μεταβολήν της εθνολογικής συνθέσεως των Χωρών αυτών, εις τα πλείονας των οποίων δεν αποτέλουν την μειονότητη μέχρις εσχάτων οι ημέτεροι ομογενείς».

«Κατά τον μήνα Ιούλιον του 1921 εις τας περιφερείας Τραπεζούντος, Σουρμένων, Ριζούντος, εξετόπισαν όλον τον άρρενα πληθυσμόν από 15 έως 60 ετών. Καθ’ οδόν τους πλείστους των εκτοπιζομένων κατέσφαξαν, οι δε υπόλοιποι απέθανον εκ των βασάνων και της πείνης».

«Σημειώσατε, κύριοι, ότι η εξόντωσις του χριστιανικού πληθυσμού γίνεται πλέον επισήμως και αποκαλύπτως. Η κεμαλική αγριότης εφεύρε δραστικώτατον μέτρον εξολοθρεύσεως και καταστροφής των Ελλήνων του Πόντου, τα “Δικαστήρια Ανεξαρτησίας”, τα οποία ουδέν άλλο είναι, ή η επίσημος εμφάνισης του εξοντωτικού σχεδίου των Τούρκων εναντίον των χριστιανών. Σήμερα τα “Δικαστήρια Ανεξαρτησίας” λειτουργούντι και εκδίδουσι σωρηδόν τα επισήμους διαταγάς διανατώσεως των εγκριτωτέρων χριστιανών. Πρόκειται περί γεγονότων συγκεκριμένων και αναμφισβήτητων, υπό των ιδίων Τούρκων ομολογουμένων».

«Αλλ’ ας στρέψωμεν, κύριοι, το βλέμμα προς την ιστορικήν Βιθυνίαν. Από την ελληνικωτάτην περιφέρειαν, την περιφέρειαν Γιάλοβας-Νικομηδείας, Νικαίας, Μπιλετζίκ, Μπόκον, Δούζε, Αδά-Παζάρ, τίποτε άλλο δεν έχει μείνει πλην των αρχαίων μαρμάρων και των λίθων, το οποίον να δεικνύει ότι από του 1920 μέχρι του Ιουνίου του 1921 υπήρχεν ακόμη εκεί μια πλουσία, ισχυρά, πεπολιτισμένη και πολυάριθμος Ελλάς!

»Ότε κατά τον παρελθόντα Ιούνιον τα στρατεύματά μας του τομέως Νικομηδείας – Αδά Παζάρ εξεκένωνον την μεγάλην εκείνην και πλουσιωτάτην περιοχήν διά να λάβωσι μέρος εις την κατά του Εσκή-Σεχήρ επίθεσιν, εξήκοντα χιλιάδες Έλληνες, Αρμένιοι, Κιρκάσιοι, Αλβανοί και Τούρκοι ακόμα, έφευγαν ομού με τον ελληνικόν στρατόν, έφευγον αφήνοντες το παν προ του επερχομένου Τούρκου, και εισήρχοντο εις τα πλοία, αφήνοντες δισεκατομμυρίου και πλέον περιουσίας και μη λαμβάνοντες άλλο μετ’ αυτών από την ψυχήν των».

«Σημειώνω το περιστατικόν τούτο, ενδεικτικώτατον του τρόπου καθ’ όν οι Τούρκοι ενεργούσι την εξόντωσιν των χριστιανικών πληθυσμών. Ότε τον παρελθόντα Ιούλιον τα ελληνικά στρατεύματα εισήρχοντο εις την Κιουτάχειαν, ευρέθησαν προ του εξής τραγικώς παραδόξου θεάματος. Αι χριστιανικαί γυναίκες και τα χριστιανικά παιδία, τα οποία εξήλθον προς υποδοχή του ελευθερωτού στρατού, ήσαν με την όψιν και τα σώματα δεικνύοντα πραγματικήν υγείαν, ενώ οι ολίγοι άνδρες χριστιανοί, οι οποίοι εξήλθον, ήσαν κάτωχροι, αδύνατοι, κίτρινοι την όψιν, ως άνθρωποι εξελθόντες του χώματος και των τάφων. Και είχον τω όντι κυριολεκτικώς εξέλθει του χώματος και των τάφων. Οι Τούρκοι, εφαρμόζοντες το πρόγραμμα των της εξοντώσεως, είχον εξορίσει όλον τον άρρενα πληθυσμόν, οι δε ολίγοι εκείνοι άνδρες, τους οποίους έβλεπον οι στρατιώτες μας, είχον κατορθώσει να παραμείνωσιν εν Κιουταχεία, ζώντες επί έτος εις λάκκους, εις υπονόμους και εις φρέατα και περιθαλπόμενοι κρυφίως υπό των συγγενών των!».

«Αναφέρει ακολούθως ο κ. Γιόουελ²: “Μέγας αριθμός χριστιανών προσφύγων, σοβαρώς ασθενούντων, έχουσι ριφθή άνευ οίκτου εις τας οδούς από των Τούρκων και είναι καταδεδικασμένοι να αποθάνωσι. Το νοσοκομείον παίδων εκλείσθη άνευ λόγου υπό των Τούρκων, πλείσται δε οικίαι, παρέχουσαι άσυλον εις πρόσφυγας, κατελήφθησαν υπό Τούρκων υπαλλήλων. […] Πάσαι αι περιουσίαι των εκτοπισθέντων χριστιανών εδημεύθησαν υπό των Τούρκων. Οι χριστιανοί δεν δύνανται να υποβάλωσι μηνύσεις εις τα δικαστήρια. Νέος νόμος, δημοσιευθείς εσχάτως, στερεί τους χριστιανούς του κληρονομικού δικαιώματος επί περιουσιών άλλων πλην των του πατρός και του αδελφού. Οι χριστιανοί ρίπτονται εις τας φυλακάς παρά μόνον τον σκοπόν εισπράξεως χρημάτων εκ των συγγενών των. Αι χριστιαναί γυναίκες εγλείονται εις τα χαρέμια, δίχως να δικαιώνται ν’ αποταθώσιν εις τα δικαστήρια”».

«Η αποστολή εξεταστικής επιτροπής υπό των τριών Συμμάχων Μεγάλων Δυνάμεων εις τα μέρη ένθα διεδραματίσθηκαν οι διωγμοί και αι σφαγαί, εάν πραγματοποιηθή, παρέχει την ελπίδα ότι μέχρι τούδε διδάγματα θα συντελέσωσιν εις διατύπωσιν αποφάσεων περί των ληπτέων μέτρων, όπως τεθή οριστικόν τέρμαν εις κατάστασιν στιγματίζουσαν την σύγχρονην ιστορίαν».

«Ο κ. Α. Μάτεσις³ λέγει ότι οι Έλληνες της Τραπεζούντος και η Ελληνική Εκκλησία κατά την κατάληψιν αυτής υπό των Ρωσσικών στρατευμάτων κατά τον παγκόσμιον πόλεμον, ανέλαβον υπό την προστασία αυτών τους Μουσουλμάνους συμπολίτας των, ως προκύπτει εξ επισήμων τουρκικών εγγράφων. Την αμοιβήν διά τας υπηρεσίας ταύτας έδωκεν ο Κεμάλ διά της φρικιαστικής τραγωδίας του πολύπαθους Πόντου.

»Αναφέρει δε τους από του 1919 φονευθέντας και θανατωθέντας εις τας διαφόρους πόλεις του Πόντου […]. Αναφέρει την τραγωδίαν της Πάφρας και το γεγονός όπερ θα μείνη μονοαδικόν εν τη ιστορία, ότι 535 πρόκριτοι της Πάφρας εκλείσθησαν όπως σφαγώσιν εντός μιας εκκλησίας, όπου ο ιερεύς ετελεσε την νεκρώσιμον ακολουθίαν εν τω μέσω της κατανύξεως του εκκλησιάσματος, το οποίο παρέδιδε προ του θανάτου του την ψυχήν του εις τον Κύριον, μετ’ ολίον δε εσφάγησαν όλοι μετά του ιερέως!

»Εν Αμισώ ο καπνέμπορος Κοσμίδης, συλληφθείς μετά του νεαρού υιού του, όπως σώση αυτόν από τις ατιμώσεως επυροβόλησε και εφόνευσεν αυτόν και κατόπιν επυροβόλησε κατά του εαυτού του. Προς δικαιολογίαν αυτού ο Κεμάλ, εν εγγράφω αυτού της 15 Φεβρουαρίου 1922 προς τους τρεις Αρμοστάς των Δυνάμεων, λέγει ότι ταύτα πάντα εγένοντο προς κατάπνιξιν δήθεν επαναστατικού κινήματος, και μετά περισσής ειρωνείας και ιταμότητος προσθέτεις προς τους Αρμοστάς, ότι τα ίδια θα έπραττον και αι Κυβερνήσεις αυτών εις τας ιδίας αυτών Χώρας.

»Ομοίαν δικαιολογίαν έδιδε ο Υπουργός Γιουσούφ Κεμάλ, όταν είχον συλληφθή αν Ατταλεία 680 πρόκριτοι Έλληνες και απεστάλησαν προς εξόντωσιν εις το εσωτερικών. Και ταύτα εγένοντο επί παρουσία Ιταλικού θωρηκτού, όπερ λέγεται ότι ηπείλησε βομβαρδισμόν της πόλεως, αν δεν έπαυον οι καταδιώξεις.

»Αλλ’ οι Τούρκοι γιγνώσκουσι μέχρι τίνος σημείου πρέπει να φοβώνται τας ευρωπαϊκάς απειλάς. Πρόκειται άρα περί προδιαγεγραμμένου σχεδίου των Τούρκων προς εξόντωσιν των Ελλήνων και βελτίωσιν του τόσον αιματηράν επιτυχίαν έχοντος συστήματος της αρμενικής εξοντώσεως. Αλλά το σχέδιον είναι ευρύτερον· αποβλέπει εις την γενικήν απομάκρυνσιν παντός Ευρωπαίου εκ της Τουρκίας, και ζητεί να καταστήση εις τους Ευρωπαίους αδύνατον την ζωήν εν Τουρκία».

 

 

«Ο κ. Λ. Τσουκαλάς³, περιγράφων διά μακρών τα βασανιστήρια των χριστιανών και τας καταστροφάς ας υπέστησαν υπό των Τούρκων, διαιρεί τους διωγμούς εις τέσσαρας περιόδους και ανευρίσκει ότι από 30 Μαΐου μέχρις 8 Ιουνίου 1914 εν διαστήματι 9 ημερών κατεστράφησαν διά μυρίων βασάνων 727 χιλιάδες χριστιανών.

»Περιγράφων δε τα μέσα, δι’ ων εδολοφόνουν τους χριστιανικούς πληθυσμούς και τας οικογενείας των, χαρακτηρίζει ως ανήκουστα και πρωτογανή μαρτύρια των.

»Είτα εισέρχεται εις τας μετέπειτα καταστροφάς και καταλήγει εις τας καταστροφάς του Πόντου των μηνών Ιουνίου, Ιουλίου και Αυγούστου του παρελθόντος έτους, καθ’ ας εξωντώθησαν τριακόσιαι πέντε χιλιάδες χριστιανών και είτα εις τα προ ημερών σφαγάς και καταστροφάς του τρέχοντος μηνός.

»Διηγούμενος τα πρωτοφανή μαρτύρια, λέγει ότι επί τη βάσει αποδείξεων, ας προσκομίζει, ολόκληρος ο πληθυσμός της Πάφρας εκ 40 χιλιάδων Ελλήνων κατεστράφη, διασωθέντων πέντε μόνον χιλιάδων εις Μήδειαν διά της φυγής και εκ των απομεινάντων 35 χιλιάδων μόνο 100, διαφυγόντες εις τα όρη, όπου η αυτή τους αναμένει τύχη. Μετά την περιγραφήν των φρικωδών μαρτυρίων και βασάνων ολόκληρου του πληθυσμού του Πόντου και την παντελή εξόντωσιν, λέγει ότι είναι καιρός να επικαλεσθώσι τας οθωμανικάς ομολογίας και τας των ιθυνόντων τας τύχας, Γάλλων, Άγγλων, κτλ., και άρχεται εκ των Οθωμανών».,

1. Δείτε εδώ ολόκληρο το ντοκουμέντο.
2. Ο Αμερικανός ταγματάρχης Νταν Γιόουελ ήταν επικεφαλής της αμερικανικής αποστολής στο Χαρπούτ.
3. Πληρεξούσιος της Ελλάδας.