Η θέση της τρίτης ηλικίας στην σύγχρονη κοινωνία έχει μεγάλη βαρύτητα και τούτο διότι πληθυσμιακά υπερτερεί στην δομή της κοινωνίας. Η Τρίτη ηλικία δε σημαίνει πάντα ότι αναφέρεται σε άτομα τα οποία είναι αποσυρμένα και περιθωριοποιημένα, χωρίς δραστηριότητα. Σαφώς υπάρχει μεγάλος αριθμός ανθρώπων αυτής της κατηγορίας οι οποίοι δραστηριοποιούνται και έχουν
δεξιότητες και ενασχολήσεις νεαρότερων ηλικιών. Και αυτό διότι το βιοτικό επίπεδο έχει πλέον βελτιωθεί στις σύγχρονες κοινωνίες καθώς και η πρόληψη και οι θεραπείες τυχόν νοσημάτων είναι αυτοί οι ευνοημένοι από τις συνθήκες ηλικιωμένοι που είναι σε άριστη πνευματική και σωματική κατάσταση. Τα προβλήματα προκύπτουν όμως για ομάδες ηλικιωμένων που διαβιούν σε
αντίξοες οικονομικές συνθήκες, βιώνουν μια δύσκολης καθημερινότητα με προβλήματα επίσης υγείας κλπ.
Γι’ αυτούς τους ανθρώπους θα πρέπει η κοινωνική πρόνοια να μεριμνήσει με τις υπηρεσίες της ούτως ώστε να αντιμετωπίζουν τη δύσκολη καθημερινότητα – αυτοί οι απόμαχοι της ζωής – με αξιοπρέπεια και ασφάλεια.
Σε αντιδιαστολή θα ήταν ωφέλιμο για αυτούς τους ηλικιωμένους που είναι σε θέση να προσφέρουν τις αποκτηθείσες δεξιότητές τους, την πείρα τους και την εμπειρία για τη ζωή, να εντάσσονται σε τομείς που δραστηριοποιούνται σε υπηρεσίες.
Προσφέροντας τις υπηρεσίες τους δεν νιώθουν παρατημένοι, περιθωριοποιημένοι, αποδιωγμένοι. Δίνοντας τους δραστηριότητες μέσα από συλλόγους και τοπικές υπηρεσίες προσφέρουν μια φιλοσοφημένη εμπειρία και νιώθουν χρήσιμοι και παραγωγικοί.
Αυτά θα πρέπει να υιοθετηθούν, να υλοποιηθούν μέσα από φορείς κοινωνικής πολιτικής. Όντως είναι παρήγορο ότι κάποιες κινήσεις σε κρατικό επίπεδο έχουν υλοποιηθεί.
Άξιο παρατήρησης είναι η εκμάθηση μέσω των τοπικών φορέων προγραμμάτων εκμάθησης υπολογιστών για άτομα της τρίτης ηλικίας. Με ενθουσιασμό και ικανοποίηση ανταποκρίθηκαν πολλά ηλικιωμένα άτομα. Με τον τρόπο αυτό έχουν την δυνατότητα να επικοινωνούν με αγαπημένα πρόσωπα και να αναπτύσσουν δίκτυο επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης τη στιγμή που οι μετακινήσεις τους πολλές φορές είναι πρακτικά δύσκολες ως αδύνατες.
Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας χρειάζονται δραστηριότητες που ευτυχώς οι τοπικές δομές και θεσμοί τις αναπτύσσουν. Υπάρχουν οι ‘λέσχες φιλίας’, όπου οι άνθρωποι αυτοί δραστηριοποιούνται, επικοινωνούν, συμμετέχουν σε εικαστικές δραστηριότητες, οργανώνουν εκθέσεις, γυμνάζονται, ταξιδεύουν προστατευμένοι.
Δεν αισθάνονται ότι είναι σε απόσυρση. Διότι η απομόνωση και η μοναξιά επιταχύνει στους ηλικιωμένους την τάση για κατάθλιψη και ψυχική εγκατάλειψη του εαυτού τους.
Ακόμη και η ‘βοήθεια στο σπίτι’ που έχει οργανωθεί και προσφέρεται από τους Δήμους είναι ένα ακόμα αποτελεσματικό βήμα να βγάλει αυτή την ευάλωτη ομάδα ανθρώπων από το φάσμα της εγκατάλειψης. Ο ρόλος της οικογένειας έχει βαρύτατη σημασία προς τους ηλικιωμένους. Πρωταρχικό μέλημα των νεότερων μελών της είναι το δόσιμο χρόνου, αγάπης, φροντίδας και στοργής προς αυτούς. Όμως στην σύγχρονη εποχή με τις αντίξοες εργασιακές συνθήκες τις χρονικές και τοπικές αποστάσεις η φροντίδα των
ευάλωτων ηλικιωμένων είναι πολύ δυσχερής. Παρόλα αυτά οφείλουμε να είμαστε ευαισθητοποιημένοι στην αντιμετώπιση και στην συμπεριφορά μας προς αυτούς. Και δεν εννοώ μόνο τους γεννήτορές μας και άμεσους συγγενείς αλλά την ολότητα.
Είναι άνθρωποι που έχουν χάσει αγαπημένα πρόσωπα και τις σταθερές συνθήκες της ζωής τους.
Βιώνουν απώλεια ατόμων, σωματική εξασθένηση, νοσούν, πνευματική σύγχυση. Ας δείξουμε κατανόηση και υπομονή σε τυχών άστοχες συμπεριφορές, ξεσπάσματα, παράλογες απαιτήσεις. Ίσως και το φάσμα του επικείμενου τέλους της ζωής , τους τρομάζει και δεν είναι για όλους εύκολα διαχειρίσιμο.
Σε κάθε ευκαιρία ας τους δίνουμε την δυνατότητα να έχουν μια ενεργή συμμετοχή στα οικογενειακά δρώμενα αφού τους χαροποιεί και δεν νιώθουν αποκομμένοι.
Ελένη Γκινάλα- Καραντανέλλη
Πτυχ. Παντείου Πανεπιστημίου-Ψυχοθεραπεύτρια