Μπορεί μια τόσο απρόσωπη και ψυχρή έννοια όπως η τεχνητή νοημοσύνη να συνδεθεί με αξίες όπως «ανθρώπινα προσανατολισμένη» και «υπεύθυνη»; Για τη Μίρα Μουράτι, η απάντηση είναι «ναι». Η χαρισματική επιστήμονας, μια από τις πιο αναγνωρίσιμες μορφές στον χώρο της AI, έχει αναλάβει να αποδείξει ότι η τεχνολογία μπορεί να αναπτυχθεί με γνώμονα όχι μόνο την καινοτομία αλλά και τον άνθρωπο.
Η γυναίκα που είπε «όχι» στο 1 δισ. δολάρια του Ζούκερμπεργκ
Η Μίρα Μουράτι, 36 ετών, έγινε πρωτοσέλιδο όταν αρνήθηκε μια πρόταση εξαγοράς ύψους 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων από τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ. Ο ιδρυτής της Meta προσπάθησε να ενσωματώσει την εταιρεία της στο νέο Superintelligence Lab, όμως η ίδια απάντησε αρνητικά.
Ο λόγος δεν ήταν τα χρήματα, αλλά το όραμά της: να δημιουργήσει μια τεχνητή νοημοσύνη που δεν υπηρετεί μόνο τα συμφέροντα των μετόχων, αλλά και το κοινωνικό καλό. Έτσι, αντί να δελεαστεί από τις τεράστιες απολαβές, προχώρησε στην ίδρυση του Thinking Machines Lab, μιας εταιρείας που έχει ως καταστατικό στόχο να λειτουργεί με κοινωνική συνείδηση.
Η 36χρονη Mira Murati παρευρίσκεται στο Met Gala στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, το 2024.
Το Thinking Machines Lab: ένα διαφορετικό μοντέλο εταιρείας
Η startup ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 2025 και έφερε από την αρχή κάτι πρωτοποριακό. Δεν είναι μια συνηθισμένη κερδοσκοπική επιχείρηση, αλλά μια Public Benefit Corporation (PBC). Αυτό σημαίνει ότι, εκτός από το κέρδος, υποχρεούται να λαμβάνει υπόψη και το δημόσιο συμφέρον.
Το αποτέλεσμα; Μέσα σε λίγους μήνες προσέλκυσε περίπου 30 κορυφαίους ερευνητές και μηχανικούς, πολλοί από τους οποίους εγκατέλειψαν καλοπληρωμένες θέσεις σε κολοσσούς όπως η OpenAI, η Meta και η Mistral. Στο δυναμικό της περιλαμβάνονται προσωπικότητες όπως ο συνιδρυτής της OpenAI, Τζον Σούλμαν, κάτι που δείχνει το κύρος της Μουράτι στον χώρο.
Από την OpenAI στο δικό της όραμα
Η πορεία της Μίρα Μουράτι δεν είναι τυχαία. Ως CTO της OpenAI, είχε κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη προϊόντων όπως το ChatGPT, το DALL·E και το Codex. Αυτό της έδωσε πολύτιμη εμπειρία, αλλά και την πεποίθηση ότι η AI χρειάζεται έναν διαφορετικό προσανατολισμό.
Με σπουδές στο Dartmouth College και καταγωγή από την Αυλώνα της Αλβανίας, η Μουράτι συνδυάζει τεχνική κατάρτιση με στρατηγική διορατικότητα και ανθρώπινη ευαισθησία. Η ίδια έχει δηλώσει ότι η νέα εποχή της AI δεν πρέπει να ορίζεται μόνο από την ισχύ των αλγορίθμων, αλλά και από την ευθύνη απέναντι στην κοινωνία.
Το «μεγάλο όχι» στον Ζούκερμπεργκ
Όταν ο Ζούκερμπεργκ προσέφερε το 1 δισ. δολάρια για να αποκτήσει την εταιρεία της, η Μουράτι προτίμησε να παραμείνει πιστή στο όραμά της. Η απόφαση αυτή αποτέλεσε δήλωση ανεξαρτησίας και επιβεβαίωσε ότι η Thinking Machines δεν θα ακολουθήσει την πεπατημένη των τεχνολογικών κολοσσών.
Η ίδια εξήγησε ότι προτεραιότητά της είναι η αυτονομία και η αποστολή της εταιρείας, όχι η ταχεία απορρόφηση από μια πολυεθνική. Η στάση αυτή ενίσχυσε ακόμη περισσότερο την αξιοπιστία της, προσελκύοντας νέους επενδυτές.
Επενδύσεις-μαμούθ και απογείωση
Η startup αποτιμήθηκε σε 12 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε λίγους μήνες. Τον Ιούλιο του 2025, μετά την άρνηση στον Ζούκερμπεργκ, ολοκληρώθηκε νέος γύρος χρηματοδότησης ύψους 2 δισ. δολαρίων, με επικεφαλής την Andreessen Horowitz και συμμετοχή ακόμη και της κυβέρνησης της Αλβανίας.
Η εταιρική δομή έχει σχεδιαστεί ώστε να διασφαλίζει τον έλεγχο από την ίδια τη Μουράτι και τους ιδρυτικούς μετόχους. Στο διοικητικό συμβούλιο, η ψήφος τους μετρά 100 φορές περισσότερο από εκείνη των κανονικών μετόχων, εξασφαλίζοντας ότι το όραμα δεν θα χαθεί μέσα σε εμπορικές πιέσεις.
Ηθικό πλεονέκτημα απέναντι στα δισεκατομμύρια
Μετά την άρνηση στον Ζούκερμπεργκ, η Meta προσπάθησε να προσελκύσει τα κορυφαία στελέχη της Thinking Machines με προσφορές που έφταναν έως και το 1,5 δισ. δολάρια για συγκεκριμένα άτομα. Κανένας, όμως, δεν δέχθηκε.
Αυτό δείχνει ότι η ισχυρή κουλτούρα της εταιρείας, το όραμα και η πίστη σε μια υπεύθυνη τεχνητή νοημοσύνη είναι πιο ισχυρά από τα χρήματα. Η κίνηση αυτή έστειλε ένα μήνυμα σε ολόκληρο τον χώρο: η μάχη για την επόμενη γενιά AI δεν θα κριθεί μόνο από οικονομικούς πόρους, αλλά και από τις αξίες που διέπουν τους δημιουργούς της.
Η αναγνώριση μιας ηγέτιδας
Η ηγεσία της Μουράτι έχει ήδη αναγνωριστεί διεθνώς. Βρέθηκε στη λίστα Time 100 Most Influential People in AI για το 2024 και στις Fortune 100 Most Powerful Women in Business για το 2023. Πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι το 2025 θα κατακτήσει την κορυφή και στις δύο λίστες, επιβεβαιώνοντας την επιρροή της στον τεχνολογικό κόσμο.
Η ιστορία της Μίρα Μουράτι δεν είναι απλώς η ιστορία μιας startup. Είναι το παράδειγμα ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αναπτυχθεί με κοινωνική συνείδηση, ανεξαρτησία και σεβασμό στον άνθρωπο. Σε έναν κόσμο όπου η καινοτομία συχνά υποτάσσεται στο κέρδος, η επιλογή της να πει «όχι» στον Ζούκερμπεργκ αποδεικνύει ότι οι αξίες μπορούν να σταθούν απέναντι στα δισεκατομμύρια.
Η Μίρα Μουράτι δεν είναι πλέον απλώς μια ερευνήτρια ή μια πρώην CTO της OpenAI. Είναι μια ηγέτιδα με ηθικό πλεονέκτημα, που χαράζει έναν δρόμο για το μέλλον της AI – έναν δρόμο όπου η τεχνολογία υπηρετεί τον άνθρωπο και όχι το αντίστροφο.
Χριστιάνα Θεοφάνους