Η περίπτωση της Καλλιθέας αποτελεί την πρώτη προσπάθεια σχεδιασμού ενός οργανωμένου οικισμού στα περίχωρα της Αθήνας.
Η πρωτοβουλία για τη δημιουργία της Καλλιθέας ελήφθη από την Ανώνυμο Οικοδομική Εταιρεία και οδήγησε στην επίσημη ίδρυση του προαστίου τον Ιανουάριο του 1885. Αρχικά αποτέλεσε τόπο εξοχικής κατοικίας ευκατάστατων Αθηναίων, που με την πάροδο των χρόνων αποφάσισαν να εγκατασταθούν μόνιμα. Ταυτόχρονα, άτομα και από τα μεσαία στρώματα μετοίκησαν στην Καλλιθέα συμβάλλοντας στην αισθητή αύξηση του πληθυσμού και στην εδαφική της επέκταση. Σ’ αυτό συνετέλεσε και η εκβιομηχάνιση της περιοχής μετά τη μεταφορά ελαφρών βιομηχανικών μονάδων από την Αθήνα και τον Πειραιά στον άξονα Νέο Φάληρο – Μοσχάτο – Καλλιθέα κατά την περίοδο 1890-1914.
Φώτο αρχείο ΕΣΠΕΡΟΣ
Η άφιξη πολυάριθμων ομάδων προσφύγων από τον Πόντο, τη Μικρά Ασία, την Κωνσταντινούπολη και την Ανατολική Θράκη από τα τέλη της δεκαετίας του 1910 μέχρι και τη δεκαετία του 1930 προκάλεσε κατακόρυφη αύξηση του πληθυσμού της Καλλιθέας. Έτσι ενώ το 1907 ο πληθυσμός της Καλλιθέας ανερχόταν στους 1.300 κατοίκους, κατά το 1925 είχε εκτιναχθεί στις 25.000.
πηγή φώτο ΕΣΠΕΡΟΣ
Οι εξελίξεις αυτές οδήγησαν στην απόσπαση της Καλλιθέας από τον Δήμο Αθηναίων και τη συνακόλουθη ίδρυση της ομώνυμης κοινότητας το 1925. Οι πρώτες δημοτικές εκλογές πραγματοποιήθηκαν τον Ιούνιο του 1925· πρώτος κοινοτάρχης Καλλιθέας αναδείχθηκε ο Νικόλαος Χατζόπουλος (1926-1928).
Η περιοχή της Καλλιθέας κατά τον 19° αιώνα
Κατά το πρώτο ήμισυ του 19ου αιώνα η περιοχή της Καλλιθέας ήταν καλυμμένη με αγρούς και περιβόλια, όπου αγρότες, κυρίως από την Πλάκα και το Μπραχάμι (σημερινός Δήμος Αγίου Δημητρίου), καλλιεργούσαν κριθάρι, λαχανοκηπευτικά, αμπέλια, ελιές και συκιές. Ο ποταμός Ιλισσός, ο οποίος έρρεε στα βορειοανατολικά και τα δυτικά της πεδινής έκτασης που καταλαμβάνει ο σύγχρονος δήμος, την
καθιστούσε εξαιρετικά εύφορη.
Η περιοχή ήταν έρημη, καθώς τα τελευταία σπίτια της Αθήνας σταματούσαν λίγο μετά το Θησείο. Πιθανότατα, υπήρχε και κάποιος μικρός οικισμός, που θα πρέπει να τοποθετηθεί στην περιφέρεια της Αγίας Ελεούσας. Ο μικρός αυτός ναός είχε θεμελιωθεί επί Τουρκοκρατίας και λειτουργούσε χωρίς διακοπή από τότε. Η ύπαρξη υποτυπώδους οικισμού πιστοποιείται και από δωρητήριο συμβόλαιο που έκαναν το 1843 οι καλλιεργητές στην περιοχή της Αγίας Ελεούσας, με το οποίο παραχωρούσαν έκταση γης για την ανέγερση του ναού της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος.
Στα δυτικά οι αγροί και τα περιβόλια έφταναν μέχρι τη θάλασσα. Πρόκειται για την περιοχή των Τζιτζιφιών, που ήταν σχετικά ελώδης και με πλούσια πανίδα, ιδίως στην περιοχή του Φαληρικού Δέλτα. Η πεδινή έκταση που περιγράφηκε παραπάνω, κοβόταν στα βορειοδυτικά από τις ράγες του σιδηροδρόμου που συνέδεε την Αθήνα, συγκεκριμένα το Θησείο, με το λιμάνι του Πειραιά. Αν και η
σιδηροδρομική γραμμή Πειραιάς – Θησείο εγκαινιάστηκε το 1869, ο σταθμός Καλλιθέας κατασκευάστηκε πολύ αργότερα, το 1928.
Νοτίως του λόφου του Φιλοπάππου, πολύ κοντά στον Ιλισσό και τα βορειοδυτικά όρια της σύγχρονης Καλλιθέας, βρίσκονταν τα δημοτικά σφαγεία που είχαν χτιστεί το 1856 από τον Δήμο Αθηναίων.
Η λειτουργία τους σταμάτησε το 1906, ενώ κατά τη δεκαετία του 1920 μεταφέρθηκαν επισήμως βορειότερα, στην περιοχή του
σημερινού Δήμου Ταύρου (Νέα Σφαγεία). Στα ανατολικά του δημοτικού σφαγείου υψωνόταν ένα μεγάλο έξαρμα από κόκκινο
βράχο, γνωστό ως λόφος Σικελίας. Η συστηματική του λατόμευση ξεκίνησε γύρω στο 1840 και συνεχίστηκε έως τη δεκαετία του 1950.
Μάλιστα, στην περιοχή, που ήταν γνωστή στους περισσότερους ως Νταμάρι, υπήρχαν και ασβεστοκάμινοι. Η αδιάκοπη λατόμευση του βράχου είχε αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του όγκου του. Έτσι ο λόφος Σικελίας απέκτησε την επωνυμία Τρύπιο Λιθάρι, που
απαντά σε συμβολαιογραφικά έγγραφα ήδη από το 1878.
Η μικρή απόσταση που χώριζε την περιοχή από την Αθήνα και το λιμάνι του Πειραιά, η παραθαλάσσια θέση, καθώς και το εξαιρετικά υγιεινό κλίμα της ήταν οι παράγοντες που προσείλκυσαν το ενδιαφέρον των μελών της Ανωνύμου Οικοδομικής Εταιρείας που αναζητούσαν χώρο για την ανοικοδόμηση ενός προαστίου που θα ανακούφιζε τα ολοένα διογκούμενα αστικά κέντρα της Αθήνας και του Πειραιά.
Η Καλλιθέα μεταπολεμικά
Η ανάπτυξη αυτή σταμάτησε την περίοδο της Κατοχής, όταν οι περισσότερες επιχειρήσεις έκλεισαν και πολλοί Καλλιθεάτες έχασαν τη ζωή τους από την πείνα, ενώ άλλοι εκτελέστηκαν ή φυλακίστηκαν από τους κατακτητές. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η Καλλιθέα δέχθηκε συνεχείς μετοικήσεις κυρίως από αγροτικές περιοχές της Ελλάδας, στο πλαίσιο του τεράστιου εσωτερικού μεταναστευτικού
ρεύματος που έλαβε χώρα την εποχή αυτή. Συγχρόνως, δέχθηκε και πάλι πρόσφυγες στις δεκαετίες του ’50 και ’60, αν και σε πολύ μικρότερο αριθμό από το παρελθόν. Επρόκειτο, αφενός, για Ποντίους από τη Σοβιετική Ένωση, που μπόρεσαν να μεταναστεύσουν, επιμεληθέντες από την ηπιότερη πολιτική του Χρουστσόφ, και, αφετέρου, για Κωνσταντινουπολίτες, που ήρθαν στην Ελλάδα λόγω των «Σεπτεμβριανών» του 1955 και των απελάσεων του 1964. Ο πληθυσμός του δήμου αυξανόταν ραγδαία· έτσι, ενώ λίγο πριν από την έναρξη του πολέμου, το 1940 αριθμούσε 36.557 κατοίκους, το 1951 είχε 46.986 κατοίκους, το 1961 54.720, το 1971 82. 438 και το 1981 117.319 κατοίκους.
Συγχρόνως, η Καλλιθέα εξελίχθηκε σε βιομηχανικό-βιοτεχνικό και εμπορικό κέντρο. Πολλές σημαντικές βιομηχανικές μονάδες – τόσο προπολεμικές που επαναλειτούργησαν όσο και νέες – εγκαταστάθηκαν εκεί κατά την μεταπολεμική εκβιομηχάνιση της χώρας, όπως η Ελληνική Βιομηχανία Πλαστικών και Ελαστικού «Αριστόβουλος Γ. Πετζετάκις» (εξέλιξη της «ΒΟΥΛΚΑΝΙΑ»), η «ΠειραϊκήΠατραίκή», η βιομηχανία ηλεκτρικών συσκευών «ΙΖΟΛΑ», η «ΕΛΒΙΕ-ΛΑ», η επιπλοποιία «Σαρίδης», η αρωματοποιία του Ιω. Μενούνου, η «ΒΙΚΑ», η
«ΒΙΟΧΡΩΜ», η υφαντουργία «Φοίβος», η φαρμακοβιομηχανία «ΚΑΛΜΟΛ», το εργοστάσιο πλαστικών του Αμπατζή, η «ΕΛΒΙΤΑ», το λιθογραφείο «Φοίνιξ» του Καρύδη, η «Ανάψυξις», κ.ά.
Εκ παραλλήλου λειτουργούσαν και εκατοντάδες βιοτεχνίες διαφόρων ειδών [μηχανουργεία, ποτοποιεία-οξοποιεία, ζαχαροπλαστεία, σαπωνοποιεία, υποδηματοποιεία, ραφεία, ξυλουργεία, επιπλοποιεία, τυπογραφεία, χρυσοχοεία, βιοτεχνίες πλαστικών ειδών, ειδών ιματισμού, παιχνιδιών, επεξεργασίας χάρτου, μαρμάρου, φωτιστικών, μετάλλων, μπαταριών (η βιοτεχνία «Πήγασος»), κ.ά]. Στα
εργοστάσια και στις βιοτεχνίες απασχολούνταν και πολλοί κάτοικοι της Καλλιθέας, η οποία κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια υπήρξε τόπος συγκέντρωσης εργατικού πληθυσμού.
Δημιουργήθηκαν, επίσης, πολλά εμπορικά καταστήματα και επιχειρήσεις. Πηγή της εμπορικής ανάπτυξης υπήρξε η υπαίθρια αγορά της οδού Φιλάρετου που είχε δημιουργηθεί επί Κατοχής, η οποία στεγάστηκε με έξοδα των εμπόρων σε ιδιόκτητο κτίριο και αποτελεί τη Λαϊκή Αγορά της Καλλιθέας. Ακόμα και σήμερα, παρά την επελθούσα αποβιομηχάνιση της, η Καλλιθέα έχει έντονο εμπορικό και βιοτεχνικό χαρακτήρα.
Μεγάλη ανάπτυξη σημείωσε και ο κλάδος των οικοδομικών εργασιών, λόγω της εκτεταμένης ανοικοδόμησης που άρχισε από τη δεκαετία του 1960. Ιδρύθηκαν τότε πολλά τεχνικά γραφεία και πολλοί κάτοικοι απασχολούνταν στον τομέα αυτό. Εκτός
αυτών, λειτούργησαν νέα δικηγορικά και συμβολαιογραφικά γραφεία, καθώς και αρκετές ιδιωτικές κλινικές, πολλοί δε γιατροί ασκούσαν το επάγγελμα τους στην Καλλιθέα. Εγκαταστάθηκαν, επίσης, πολλές δημόσιες υπηρεσίες και τράπεζες.
2 .5 Η Καλλιθέα μετά τον Εμφύλιο
H εικόνα που παρουσίαζε η πόλη μετά τον εμφύλιο ήταν μάλλον απελπιστική.
Ασφαλτοστρωμένοι ήταν μόνο οι δρόμοι στο κέντρο της Καλλιθέας. Οι προσφυγικές γειτονιές και οι απόκεντρες συνοικίες είχαν το «προνόμιο» της λάσπης και της σκόνης, χωρίς να διαθέτουν δυνατότητα φωτισμού και άρτιου συστήματος ύδρευσης και αποχέτευσης. Δεν υπήρχε ούτε μία παιδική χαρά, τη στιγμή που διάφορα δημοτικά οικόπεδα χαρίζονταν ή αφήνονταν να καταπατηθούν
από «επιτήδειους». Ολόκληρη η γεωγραφική επιφάνεια της πόλης κατά τις δύο μεταπολεμικές δεκαετίες καλύφθηκε σταδιακά από ένα δίχτυ πολυκατοικιών, μέσα στο οποίο άρχισαν να δημιουργούνται ζώνες εμπορικής δραστηριότητας, όπως η λεωφόρος
Θησέως, η οδός Δήμητρος, η Σιβιτανίδου, η Φιλάρετου και η Χαροκόπου.
Η ίδρυση στο κέντρο της πόλης του συνεταιρισμού των ιδιοκτητών Κεντρικής Αγοράς σε συνδυασμό με τις αντίστοιχες εμπορικές οδούς οδήγησε ουσιαστικά στη δημιουργία τριών οικιστικών περιοχών. Η πρώτη με άξονα την οδό Χαροκόπου, η δεύτερη στο κέντρο και η τρίτη στις Τζιτζιφιές. Οι τρεις αυτές ζώνες εμφάνισαν μια οικονομική και πολιτιστική αυτονομία από τα μέσα της δεκαετίας του 1950.
Από το 1950 μέχρι τη δεκαετία του 1970 ο πληθυσμός της Καλλιθέας διπλασιάστηκε: από 47.000 κατοίκους κατά την επίσημη απογραφή του 1951, άγγιξε τις 85.000 το 1971. Η μεγάλη αυτή αύξηση του πληθυσμού οφείλεται κυρίως στα διαδοχικά ρεύματα εσωτερικής μετανάστευσης, από όλες σχεδόν τις αγροτικές περιοχές της χώρας.
Έτσι, η Καλλιθέα συγκέντρωσε μεγάλο ποσοστό εργατικού δυναμικού, που απασχολήθηκε στις σημαντικές για την εποχή βιομηχανικές μονάδες, πολλές από τις οποίες λειτουργούσαν και πριν από τον πόλεμο, όπως η ΙΖΟΛΑ, το εργοστάσιο ελαστικών Ελβιέλα, η Πειραϊκή Πατραϊκή, τα κεντρικά σφαγεία του Ταύρου, η Βουλκάνια, η ΒΙΚΑ, η Βιοχρώμ, η φαρμακοβιομηχανία Καλμόλ, τα πλαστικά του
Αμπατζή, η Ελβίτα, η αρωματοποιία του Ιωάννου Μενούνου, η Βιομηχανία Επίπλων Σαρίδης, το Λιθογραφείο Φοίνιξ και πολλές άλλες μικρότερες.
Καθόσον το συγκοινωνιακό πρόβλημα της πόλης δεν είχε λυθεί οριστικά και στο δημαρχιακό κατάστημα συνεχώς έφταναν επιστολές διαμαρτυρίας, οργής και αγανάκτησης των Καλλιθεατών για το ίδιο θέμα, το δημοτικό συμβούλιο προέβη στη συγκρότηση Επιτροπής Αγώνα. Απέστειλε επιστολές σε όλα τα αρμόδια υπουργεία, στην Εταιρεία των Τραμ και στον Σύλλογο Αυτοκινητιστών,
προκειμένου να πάψει να είναι πλημμελής η συγκοινωνία της Καλλιθέας.
Τον Φεβρουάριο του 1952 εγκρίνεται δαπάνη για την κατασκευή προτομής του Καλλιθεάτη ποιητή Ιωάννη Γρυπάρη με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα ετών από τον θάνατο του και χρηματική επιχορήγηση για την ανέγερση των ιερών ναών Ευαγγελιστρίας της Θεοτόκου και Αγίου Νικολάου. Στην ίδια συνεδρίαση αναγιγνώσκεται στο δημοτικό συμβούλιο έγγραφο της Νομαρχίας Αττικής, με το
οποίο ζητείται να καταρτιστούν όροι για την επιβολή δικαιωμάτων χρήσεως χώρων του δημοτικού νεκροταφείου Καλλιθέας. Λίγο αργότερα, στον ίδιο χώρο εγκρίνεται η κατασκευή οστεοφυλακείου, προπυλαίων, και αναψυκτηρίου-περιπτέρου.19
Την άνοιξη αποφασίζεται η δημιουργία κέντρου παιδικής χαράς στην πλατεία Τζιτζιφιών «προς ψυχαγωγίαν των παιδιών». Τον Μάιο ο καλλιτέχνης Αχ. Απέργης υποβάλλει αίτηση στο δημοτικό συμβούλιο ζητώντας να κατασκευάσει χάλκινο ανδριάντα του Κ. Δαβάκη, ύψους 2,60 μ., σε μαρμάρινο βάθρο 1,60 μ., όμοιο ακριβώς με εκείνο που θα κατασκευάσει στην Καστοριά. Τους κάνει γνωστό ότι τα
δύο έργα θα κατασκευαστούν στην Ιταλία, γι’ αυτό θα πρέπει να αποφασίσουν την άμεση χρηματοδότηση του. Το δημοτικό συμβούλιο συμφωνεί να ανατεθεί το έργο στον καλλιτέχνη που είχε αναλάβει νωρίτερα την κατασκευή ανάλογου έργου από
τον Δήμο Καστοριάς.
Στην ίδια συνεδρίαση το δημοτικό συμβούλιο συντάσσει ψήφισμα «Υπέρ της Ενώσεως Κύπρου με την Ελλάδα» για να το αποστείλει σε όλα τα δημοτικά συμβούλια των πόλεων της Μεγάλης Βρετανίας. Σύσσωμο το δημοτικό συμβούλιο εκφράζει την ευχή περί αυτοδιάθεσης της Κύπρου και ένωσης της με την Ελλάδα. Θέλοντας να στηρίξει την καλλιτεχνική κίνηση της Καλλιθέας, το δημοτικό
συμβούλιο συμμετέχει οικονομικά στην έκθεση ζωγραφικής που διοργανώνεται από τον Σύλλογο «Εθνική Ψυχή». Αποφασίζει να αγοράσει δύο έργα και στέλνει επιστολές προς όλους τους βιομηχάνους και τους συλλόγους της Καλλιθέας, προτρέποντας τους να αγοράσουν τα έργα των Καλλιθεατών ζωγράφων.
Τον ίδιο μήνα ο δήμαρχος αντιμετωπίζει τον χαρακτηρισμό του «δικτατορίσκου» από τον τοπικό Τύπο. Ο Ν. Σκανδαλάκης εκνευρισμένος αποκαλύπτει ότι η εφημερίδα προέβη στον χαρακτηρισμό αυτό, επειδή δεν επελέγη από τον ίδιο για
να δημοσιεύει ανακοινώσεις του δήμου. Το δημοτικό συμβούλιο από την πλευρά του στηρίζει τον δήμαρχο μεν, δεν συμφωνεί όμως να επιληφθεί του θέματος η ελληνική Δικαιοσύνη. Το ίδιο καλοκαίρι εγκαταστάθηκαν στην Καλλιθέα πρόσφυγες από τη Ρουμανία,
συγκροτώντας άλλον έναν οικισμό στην πόλη. Οι πρόσφυγες έμεναν σε σκηνές στα Παλαιά Σφαγεία, μέσα σε άθλιες συνθήκες. Το Υπουργείο Προνοίας και Αντιλήψεως χρηματοδοτεί τον δήμο προκειμένου να κατασκευάσει δρόμους και αποχετευτικά έργα γύρω από τον εν λόγω οικισμό.
Επιπλέον, εγκρίνονται πιστώσεις για την κατασκευή υπονόμων σε όλες τις κεντρικές οδούς, στο ρέμα της Κατσιποδούς (οδός Ιφιγένειας) και την ασφαλτοδρόμηση εξαρχής των οδών Μαντζαγριωτάκη και Λασκαρίδου. Παράλληλα, αποφασίζεται η αγορά ενός οικοπέδου 3.720 πήχεων για την ανέγερση του Εθνικού Ιδρύματος και η αναγκαστική απαλλοτρίωση γηπέδου για τη δημιουργία Δημοτικού Γυμναστηρίου στον λόφο Σικελίας 28,5 στρεμμάτων.
Προγραμματίζεται και η διάνοιξη και ασφαλτοδρόμηση 75 οδών της πόλης. Το φθινόπωρο του 1952, ο Δήμος Καλλιθέας εξασφαλίζει την έγκριση δανείου από το Υπουργείο Δημοσίων Έργων 200.000.000 δρχ. και την υπόσχεση για οικονομική στήριξη ύψους 600.000.000 δρχ. από τον Σύλλογο Βιομηχάνων Καλλιθέας, προκειμένου να αρχίσουν οι εργασίες για την κάλυψη του ρέματος της Κατσιποδούς.
Έπειτα από μακροχρόνιες συζητήσεις και αντιπαραθέσεις, το δημοτικό συμβούλιο αποφασίζει να τοποθετήσει το άγαλμα του Δαβάκη στην κεντρική πλατεία της Καλλιθέας. Τα αποκαλυπτήρια έλαβαν χώρα λίγους μήνες αργότερα, στις 24/5/1953. Το ίδιο διάστημα ψηφίστηκε πίστωση για τον ηλεκτροφωτισμό των νέων οδών και την κατασκευή της λεωφόρου Βενιζέλου μέχρι Συγγρού, ενώ το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου το δημοτικό συμβούλιο συζητεί την επανασύσταση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης με την επωνυμία «Γρυπάρειος». Η λειτουργία της Γρυπαρείου Βιβλιοθήκης, που στεγάστηκε στα δύο δωμάτια του πρώτου ορόφου της οικίας του
Γρυπάρη, άρχισε τον Δεκέμβριο του 1953.
Στο τέλος του Δεκεμβρίου του 1953, ανάμεσα στα άλλα κονδύλια του Δήμου Καλλιθέας προς τους συλλόγους, τα αθλητικά σωματεία και τους άπορους και άνεργους Καλλιθεάτες, το δημοτικό συμβούλιο εγκρίνει την απόδοση μεγάλου ποσού στους Ρουμάνους πρόσφυγες, προκειμένου να εγκαταλείψουν τις σκηνές και να μπορέσουν να ενοικιάσουν κανονικές οικίες. Το 1954 συνεχίστηκε η δανειοληπτική πολιτική του Δήμου Καλλιθέας προκειμένου να ολοκληρωθούν τα έργα που ξεκίνησαν αλλά και να υποστηριχθεί η κατασκευή
νέων. Η πρωτοβουλία αυτή του δημάρχου βάλλεται έντονα από την αντιπολίτευση μέσα στο δημοτικό συμβούλιο προκαλώντας διαμάχες και δημόσιες λογοδοτήσεις του δημάρχου σχεδόν κάθε μήνα. 0 δήμαρχος υποστηρίζει ότι με δάνεια όλοι οι
δήμοι κάνουν έργα στην Ελλάδα και επιβεβαιώνει την εμπιστοσύνη των συμβούλων του θέτοντας σε ψηφοφορία όλες τις προτάσεις για σύναψη δανείων.
Να σημειωθεί ότι ο Ν. Σκανδαλάκης έχαιρε της εμπιστοσύνης των υπουργών της τότε κυβέρνησης και καθημερινά τους ενοχλούσε για να συμβάλουν στην ικανοποίηση των ψηφισμάτων του δήμου. Σ’ όλη τη διάρκεια του έτους το δημοτικό συμβούλιο αποφασίζει επεκτάσεις του δικτύου ύδρευσης, του ηλεκτροφωτισμού, της αποχέτευσης και της οδοποιίας. Παράλληλα αρχίζει η υποβολή αιτήσεων εκατοντάδων πολιτών που ζητούν τη μεταδημότευση τους στην Καλλιθέα, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύσταση Συλλόγου Απόρων, οι οποίοι ζητούν άμεσα τη στήριξη του δήμου, περιγράφοντας σε επιστολές τους άσχημους όρους διαβίωσης που καλούνται να αντιμετωπίσουν.
Ανάμεσα στις σημαντικότερες αποφάσεις ήταν και αυτή της απαλλοτρίωσης γηπέδου 373 τ.μ. μεταξύ της λεωφόρου Βενιζέλου και των οδών Αγαμέμνονος, Σαπφούς και Λυσικράτους και της παραχώρηση μέρους αυτού στο Πυροσβεστικό Σώμα για την εγκατάσταση του Πυροσβεστικού Σταθμού Καλλιθέας.
Πληθυσμιακή σύνθεση της Καλλιθέας κατά τη δεκαετία του 1960-1970
Mετά την δεκαετία του 1960, η Καλλιθέα συνεχίζει να δέχεται εσωτερικά μεταναστευτικά ρεύματα. Αλλά, το κλείσιμο των μεγάλων βιομηχανικών μονάδων, όπως Πειραϊκή Πατραϊκή, Ελβιέλα, ΙΖΟΛΑ και Γλάρος, καθώς και η μεταφορά του αμαξοστασίου στον σταθμό Αττικής έδωσαν προβάδισμα στον εμπορικό χαρακτήρα της οικονομικής ζωής της. Έτσι, εκατοντάδες εργατικές οικογένειες
έχασαν τις δουλειές τους, με αποτέλεσμα το ποσοστό των ανειδίκευτων εργατών και των εργατοτεχνιτών του ιδιωτικού τομέα να μειωθεί κατά πολύ σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες. Η σύνθεση του πληθυσμού της πόλης πλέον θα αλλάξει.
Η πλειονότητα των κατοίκων κατά τη δεκαετία του 1970 ήταν υπάλληλοι του ευρύτερου δημόσιου τομέα, επαγγελματοβιοτέχνες, ελεύθεροι επαγγελματίες και μικροεισοδηματίες. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι κατά την ίδια περίοδο πολλές προσφυγικές οικογένειες παίρνοντας τα δάνεια αυτοστέγασης εγκατέλειψαν την Καλλιθέα και εγκαταστάθηκαν στη Νέα Σμύρνη, τον Ταύρο, τον Περισσό και αλλού.
Πηγή ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ
“Υποβαθμισμένες ζώνες σε διάφορους δήμους της Αθήνας’
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΦΩΤΙΟΣ Α. ΚΑΠΙΡΗΣ ΜΑΡΙΟΣ Σ.ΜΑΥΡΕΛΗΣ
Επιβλέπων Καθηγητής κ . Γ . Βαρελίδης
ΑΘΗΝΑ – Απρίλιος 2008