άρθρο της Τασσώ Γαΐλα αρθρογράφου-Ερευνήτρια.
Ο βασιλικός :ετήσιο αρωματικό, ποώδες φυτό, η κοινή ονομασία για το βότανο Ώκιμον το βασιλικόν της οικογένειας των Χειλανθών Λαμιίδων και της τάξης των Σωληνανθών. Σε ορισμένες Αγγλόφωνες χώρες, είναι γνωστός και ως «Βότανο του Αγίου Ιωσήφ» . Η καταγωγή του είναι από την Ινδία και το Ιράν και σήμερα καλλιεργείται σε πολλές περιοχές του κόσμου.
Τα φύλλα του είναι πράσινα (έντονα ή σκούρα σε ορισμένες ποικιλίες) και τα άνθη του είναι μικρά, λευκά ή λευκορόδινα. Ο βασιλικός καλλιεργείται ως καλλωπιστικό φυτό σε γλάστρες και κήπους και τα φύλλα του χρησιμοποιούνται αποξηραμένα ως καρύκευμα στη μαγειρική και ως αφέψημα . Στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφορες ποικιλίες που διακρίνονται για το μέγεθος των φύλλων .Ο γλυκός – πλατύφυλλος βασιλικός, ο οποίος έχει την μεγαλύτερη περιεκτικότητα αιθέριου ελαίου, την
περισσότερη εμπορική διαθεσιμότητα και οικονομική σημασία και καλλιεργείται παντού.
Ο Ελληνικός – λεπτόφυλλος βασιλικός, με τα πολύ μικρά φύλλα που βλέπουμε
συνήθως σε γλάστρες και χαϊδεύουμε τα φύλλα για το υπέροχο άρωμα του.
Ο Μαυρομίτικος – Αγιορείτικος βασιλικός, που έχει φύλλα και άνθη ή μόνο άνθη με σκούρο ιώδες χρώμα.
Ο σγουρός βασιλικός, με μεγάλα και σγουρά φύλλα. Από πλευράς αρώματος υπάρχουν διάφοροι βασιλικοί γνωστοί ως Lemon, Cinnamon, Spicy, Camphor, Anise και Licorice basil.
Ας δούμε τι μας λέει η γεωπόνος κυρία Μαρία Νιζάμη για την καλλιέργεια και την
συγκομιδή του βασιλικού.
Καλλιέργεια.
Ο βασιλικός πολλαπλασιάζεται κυρίως με σπόρο και προτιμά ζεστά μέρη και ηλιόλουστα. Φυτέψτε σε καλά στραγγιζόμενα εδάφη, πλούσια σε οργανική ουσία. Eπειδή έχει μεγάλη βλαστική ανάπτυξη ο βασιλικός, χρειάζεται αρκετό νερό. Η συχνότητα του ποτίσματος εξαρτάται από το είδος του εδάφους, (αμμώδες, πηλώδες, αργιλώδες). Στα αμμώδη εδάφη η άρδευση πρέπει να γίνεται συχνότερα. Τις πολύ θερμές ημέρες το πότισμα πρέπει να γίνεται ανά δεύτερη ημέρα. Κατά μέσο όρο, οι αρδεύσεις γίνονται κάθε 5-10 ημέρες και πρέπει να σταματούν 4-5 ημέρες πριν από
κάθε συλλογή των φύλλων. Μπορούμε να βοηθήσουμε την ανάπτυξη του ενισχύοντας με οργανικό λίπασμα για αρωματικά φυτά μία φορά το μήνα.
Συγκομιδή.
Ο βασιλικός αναβλαστάνει πολύ γρήγορα και έτσι κάνουμε πολλές φορές συγκομιδή.
Μαζεύουμε τα φύλλα από τις κορυφές, με προσοχή όμως, για να μην τραυματίσουμε
τους βλαστούς και μαυρίσουν τα φύλλα. Δεν αφαιρούμε όλα τα φύλλα από ένα
σημείο ή μονόπλευρα, γιατί το φυτό εξασθενείται. Ο βασιλικός όταν αρχίσει να βγάζει λουλούδια, παύει να βγάζει φύλλα, οπότε μόλις δούμε να βγάζει άνθη τα αφαιρούμε αμέσως.
Για να μένει φουντωτός χρειάζεται συχνά κορυφολογήματα. Μία ποικιλία με δημοφιλία είναι το κόκκινο Rubin Basil , ετήσια ποικιλία. με ύψος 30 και 40 εκατοστά σε ύψος, διαθέτει αρωματικά, πολύ διακοσμητικά φύλλα ρουμπίνι, που συνήθως καλλιεργείται σε μπαλκόνια, δοχεία και σε παρτέρια, όπου χρησιμεύει ως διακοσμητικό φυτό. Κόκκινα Rubin τα βασιλικά φύλλα, που συλλέγονται στην
πρώιμη φάση της περιόδου της ανθοφορίας τους, χρησιμοποιούνται συνήθως ως καρυκεύματα. αυτή δε η ποικιλία είναι σχετικά εύκολο να καλλιεργηθεί.
Όπως ήδη σας ανέφερα η καταγωγή του βασιλικού είναι από την Ινδία αλλά στη χώρα μας ήταν γνωστός και καλλιεργήσιμος από την αρχαιότητα εφόσον τον αναφέρουν σαν θεραπευτικό βότανο ο Θεόφραστος κι ο Διοσκουρίδης. Αυτό δεν εμπόδισε την λαϊκή Ορθόδοξη παράδοση στο να συνδέσει τον βασιλικό με τον Χριστιανισμό.
Βρισκόμαστε στο έτος 326 μ. Χ., και στα Ιεροσόλυμα έχει φτάσει η Φλαβία Ιουλία Ελένη(FlaviaIulia Helena Augusta246-330 μ. Χ.) η μητέρα του αυτοκράτορα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Κωνσταντίνου Α’.Είναι περίπου 78 ετών και όμως δεν διστάζει να κάνει αυτή τη κοπιαστική αποστολή που με τις ανασκαφές που θα πραγματοποιήσει στοχεύει στην εύρεση των τόπων γέννησης, Σταύρωσης και Ανάστασης του Χριστού. Και, σ’ αυτό το ταξίδι της οφείλει τη θέση που κατέχει στην
Ορθοδοξία , ταξίδι στο οποίο οφείλετε η μεγάλη της δόξα σε Ανατολή και Δύση λόγω της ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού. Τον βρήκε λοιπόν τον Τίμιο Σταυρό κάτω από τις ρίζες ενός αρωματικού φυτού που επειδή το ανακάλυψε μια βασίλισσα το ονόμασαν βασιλικό. Από εδώ κι η σύνδεση του βασιλικού με την εορτή της Υψώσεως του Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου καθώς κι οι λοιπές χρήσεις του στην
Εκκλησία(αγιασμός κλπ).
Ο βασιλικός και οι θεραπευτικές του ιδιότητες.
Η γενική χρησιμότητα του σχετίζεται με το γαστρεντερικό σύστημα, αφού το ισορροπεί και ανακουφίζει από τις κράμπες στο στομάχι, γαστρική καταρροή, εμετό, εντερική καταρροή, δυσκοιλιότητα, εντερίτιδα, διάρροια, αέρια και σπασμούς
Αποτελεί καλό διουρητικό.
Καταπραΰνει τον πονοκέφαλο.
Στην αρχαιότητα, τον χρησιμοποιούσαν ως επίθεμα μετά από δάγκωμα εντόμου,
σκορπιού ή και φιδιού.
Ηρεμεί τον βήχα.
Βοηθάει στη δυσλειτουργία των νεφρών.
Καρδιοτονωτική δράση.
Είναι προσαρμογόνο βότανο που βοηθά στη μείωση της κορτιζόλης.
Πηγές: Wikipedia & Μαρία Νιζάμη, Γεωπόνος.