Γ.Γεννιά στη Βουλή: «Η επίλυση του δημογραφικού αφορά συνολικά τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, την προστασία της εργασίας, την κοινωνική ένταξη των μεταναστών και την εξάλειψη κάθε κοινωνικού αποκλεισμού»
Με τη συνολικότερη αναπτυξιακή, οικονομική και κοινωνική πολιτική του τόπου και με τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης συνέδεσε την αύξηση του πληθυσμού, ως λύση στο δημογραφικό μας πρόβλημα, η βουλευτής Α’ Πειραιώς και Νήσων, Γεωργία Γεννιά, μιλώντας στην Ολομέλεια της Βουλής την Τρίτη 05.03.19 επί του σχετικού πορίσματος της διακομματικής επιτροπής.
«Το δημογραφικό ζήτημα βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο καθώς η γηραιά ήπειρος αντιμετωπίζει τόσο δημογραφική συρρίκνωση, όσο και δημογραφική γήρανση», είπε η κ. Γεννιά. Τόνισε δε ότι στην ελληνική περίπτωση συντρέχει ως επιβαρυντικός παράγοντας η απουσία έως σήμερα πολιτικής δέσμευσης, από την πλευρά του κράτους, για την επίλυση του προβλήματος.
Η βουλευτής χαρακτήρισε αναγκαία, αλλά ανεπαρκή, την επιδοματική στήριξη, η οποία θα πρέπει να συμπληρώνεται από πολιτικές που εναρμονίζουν την οικογενειακή, προσωπική και εργασιακή ζωή. Έκανε λόγο για διασφάλιση απέναντι στο ενδεχόμενο απώλειας εργασίας και στον κίνδυνο της φτώχειας των νοικοκυριών, για κοινωνική ένταξη των μεταναστών, για πρόληψη και εξάλειψη κάθε κοινωνικού αποκλεισμού, είτε των έμφυλων ανισοτήτων, είτε των διακρίσεων στην αγορά εργασίας και για ολοκληρωμένη προσέγγιση των πολιτικών που αφορούν στην αύξηση του πληθυσμού και στην επίλυση του δημογραφικού μας προβλήματος.
Ακολουθεί η ομιλία της κ. Γεννιά στη Βουλή
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Το δημογραφικό ζήτημα βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο καθώς η γηραιά ήπειρος αντιμετωπίζει τόσο δημογραφική συρρίκνωση όσο και δημογραφική γήρανση.
Η κρίση του 2010 λειτουργεί καταλυτικά, ώστε τόσο το φυσικό ισοζύγιο με την υπεροχή των θανάτων έναντι των γεννήσεων, όσο και το μεταναστευτικό ισοζύγιο με την υπεροχή αυτών που εγκαταλείπουν την χώρα σε σχέση με αυτούς που φθάνουν στην χώρα, να παίρνουν καθαρή αρνητική τροχιά.
Η αναπόδραστη δημογραφική γήρανση του πληθυσμού επιτείνει την δημογραφική απαισιοδοξία με δεδομένο ότι οι διαθέσιμες προβολές κάνουν λόγο για μειώσεις έως και 1,4 εκατ. το 2035 – σε σχέση με το 2015 – και έως 2,5 εκατ. το 2050.
Στην ελληνική περίπτωση συντρέχει ως επιβαρυντικός παράγοντας και η απουσία έως σήμερα πολιτικής δέσμευσης από την πλευρά του κράτους για την επίλυση του δημογραφικού προβλήματος.
Ενώ η αναθεώρηση του Συντάγματος το 2001 (άρθρο 21 παρ. 5) ενέταξε την δημογραφική πολιτική στις μέριμνες της πολιτείας η διάταξη παρέμεινε ατελής χωρίς τα αναγκαία μέσα υποστήριξής της σε επίπεδο νομοθεσίας ή και πολιτικών.
Το αισιόδοξο είναι ότι όλοι έχουμε διαπιστώσει και παραδεχτεί ότι το πρόβλημα υφίσταται και αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα ώστε να συζητήσουμε, να προτείνουμε, και εν τέλει, να λάβουμε μέτρα και για την αντιμετώπισή του.
Με βάση τα υφιστάμενα επιστημονικά δεδομένα, αλλά και όσα κατέθεσαν οι εκπρόσωποι των θεσμικών φορέων που συμμετείχαν στις συνεδριάσεις της Επιτροπής, η βασική παραδοχή για την αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος είναι πως η δημογραφική πολιτική δεν μπορεί παρά να είναι τμήμα μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης.
Η οποία θα βρίσκεται σε παράλληλο βηματισμό και σε αντιστοίχιση με την συνολικότερη αναπτυξιακή, οικονομική και κοινωνική πολιτική.
Ειδικότερα ως προς την κοινωνική πολιτική, η δημογραφική πολιτική θα πρέπει να «συναντά» και να αλληλοσυμπληρώνεται από τις αντίστοιχες πολιτικές για την απασχόληση, την οικογένεια, την μητρότητα/γονεϊκότηα, την ισότητα των φύλων, καθώς και τις πολιτικές για το παιδί.
Η επιδοματική στήριξη είναι αναγκαία, αλλά δεν επαρκεί από μόνη της. Αυτό σημαίνει ότι οι επιδοματικές πολιτικές θα πρέπει να ενισχύονται και να συμπληρώνονται από πολιτικές για την εναρμόνιση οικογενειακής/προσωπικής και εργασιακής ζωής.
Από εξασφαλίσεις σε περίπτωση απώλειας εργασίας απέναντι στον κίνδυνο της φτώχειας των νοικοκυριών.
Με ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης.
Με στοχευμένες πολιτικές για τον μεταναστευτικό και προσφυγικό πληθυσμό που θα επιδιώκουν την πρόληψη και εξάλειψη του κοινωνικού αποκλεισμού.
Καθώς και με πολιτικές για την εξάλειψη των έμφυλων ανισοτήτων και διακρίσεων στην αγορά εργασίας και στον ιδιωτικό/ οικογενειακό βίο.
Επιπλέον, η ολοκληρωμένη προσέγγιση απαιτεί την δημιουργία επιτελικής δομής σε επίπεδο κεντρικής Διοίκησης, η οποία θα είναι αρμόδια
για τον σχεδιασμό,
τον διατομεακό συντονισμό,
την παρακολούθηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων και των αποτελεσμάτων
που έχουν οι ρυθμίσεις και οι πολιτικές που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος στην χώρα.
Εν κατακλείδι, η στροφή εκ νέου στο θετικό φυσικό ισοζύγιο απαιτεί την ενεργητική κρατική παρέμβαση με κίνητρα ποσοτικού και ποιοτικού χαρακτήρα, αλλά και με ευαισθητοποίηση και ενημέρωση προκειμένου να αμφισβητηθούν παγιωμένες και στερεοτυπικές νοοτροπίες με στόχο οι πολιτικές να απευθύνονται στο σύνολο των διαφορετικών μορφών της σύγχρονης οικογένειας και συνολικά στην ελληνική κοινωνία.
Στο πλαίσιο αυτό εμείς προτείνουμε τις εξής πολιτικές στοχεύσεις:
- Ισότητα των φύλων
- Αναγνώριση και ισότιμη αντιμετώπιση των νέων μορφών οικογένειας & συμβίωσης
- Τα παιδιά στο επίκεντρο των πολιτικών
- Εναρμόνιση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής/ εργασίας και φροντίδας
- Ενίσχυση υποδομών και υπηρεσιών υγείας
- Θετικές δράσεις για την ανάσχεση μετανάστευσης νέων (brain drain) & την επιστροφή όσων έχουν μεταναστεύσει
- Κοινωνική ένταξη μεταναστών & μεταναστριών
- Διατομεακός συντονισμός
Εδώ θέλω να σταθώ σε κάποια σημεία και να εξάρω ορισμένες ήδη νομοθετικές παρεμβάσεις που κινούνται σε θετική κατεύθυνση καθώς και κάποιες απαραίτητες που πρέπει να επακολουθήσουν.
Πρώτον ο Ν. 4521/2018 του Υπουργείου Παιδείας& Θρησκευμάτων με τον οποίο ρυθμίζεται η δίχρονη υποχρεωτική προσχολική εκπαίδευση. Στόχος είναι η πρόληψη της σχολικής αποτυχίας, του λειτουργικού αλφαβητισμού, η μείωση της σχολικής διαρροής καθώς και η ένταξη στο εκπαιδευτικό σύστημα μαθητών που προέρχονται από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Η διεύρυνση της δωρεάν πρόσβασης παιδιών σε βρεφονηπιακούς σταθμούς (από 79.000 παιδιά το 2015 σε 127.000 το 2018) των Υπουργείων Εσωτερικών και Εργασίας.
Η Ενίσχυση της δράσης «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής» και αύξηση του αριθμού των παιδιών (ανέργων και εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα μητέρων καθώς και των παιδιών από μονογονεϊκές οικογένειες) που έχουν πρόσβαση σε βρεφονηπιακούς σταθμούς.
Η ίδρυση νέων βρεφονηπιακών σταθμών (10.000 νέες θέσεις το 2018-19) με στόχο μέχρι το 2021 να καλυφθεί η ζήτηση.
Η δράση για χορήγηση δωρεάν σχολικών γευμάτων για όλους τους μαθητές δημοτικών σχολείων των περιοχών που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση.
Η χορήγηση αυξημένου επιδόματος παιδιού από το Υπουργείο Εργασίας σε περισσότερες οικογένειες που βρίσκονται σε ανάγκη (+100.000 δικαιούχες οικογένειες το 2018).
Η ψήφιση του Ν. 4554/2018 του Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης & Κοινωνικής Αλληλεγγύης σχετικά με την επιτροπεία ασυνόδευτων ανηλίκων (προστασία για τα ασυνόδευτα ανήλικα προσφυγόπουλα) καθώς και η δράση για την ένταξη των προσφυγόπαιδων στην εκπαίδευση.
Στον τομέα της Υγείας διασφαλίστηκε η καθολική και ισότιμη πρόσβαση των ανασφάλιστων παιδιών/οικογενειών στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας και στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ενώ θεσμοθετήθηκε ο θεσμός του οικογενειακού παιδιάτρου σε ΤΟΜΥ και Κέντρα Υγείας στο πλαίσιο της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
Η ίδρυση των Αυτοτελών Γραφείων Προστασίας Ανήλικων Θυμάτων, τα «Σπίτια του Παιδιού»
Η Θέσπιση επιδόματος παιδιού
Το Δικαίωμα εγγραφής των μητέρων που δεν δικαιούνται παροχές από ασφαλιστικό φορέα ή είναι ανασφάλιστες, να εγγράφονται στο πρόγραμμα καταβολής χρηματικών παροχών λόγω μητρότητας.
Ακόμη θέλω να επισημάνω ότι οι μελλοντικές πολιτικές πρέπει να εστιάσουν μεταξύ άλλων στην καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας,
Στην προστασία των παιδιών στο πλαίσιο των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών,
Στη διασφάλιση του δικαιώματος των παιδιών στην υγεία,
Στα Δικαιώματα των παιδιών στην εκπαίδευση, στον πολιτισμό και στον αθλητισμό,
Στην παιδική προστασία στην κοινότητα – στην αποϊδρυματοποίηση
Στην οριζόντια δράση για τα δικαιώματα των παιδιών με αναπηρίες.
Επίσης, πρέπει να χορηγηθούν διευκολύνσεις στους ανθρώπους που θα επιθυμούσαν να αποκτήσουν κάποιο παιδί.
Και οπωσδήποτε να υπάρξει εναρμόνιση επαγγελματικής και προσωπικής ζωής
Τέτοιες θετικές δράσεις μπορεί να είναι
Η Επιδότηση στέγης.
Η Παροχή υπηρεσιών οδοντιατρικής πρόληψης και περίθαλψης σε παιδιά
Η Δημιουργία Κέντρων Στήριξης Οικογένειας, συνδεδεμένων με τα Κέντρα Κοινότητας για την έμπρακτη στήριξη γονέων και παιδιών στα προβλήματα της καθημερινότητάς τους.
Η Αναμόρφωση του Οικογενειακού Δικαίου, με ρυθμίσεις μεταξύ άλλων για ζητήματα επιμέλειας τέκνων μετά το διαζύγιο
Η Άρση των οικονομικών επιβαρύνσεων των οικογενειών στον τομέα της Ειδικής Αγωγής.
Η Εφαρμογή προγράμματος αποϊδρυματοποίησης για Άτομα με Αναπηρία (ΑμεΑ).
Η χορήγηση αδειών για οικογενειακούς λόγους
Η ενίσχυση των πολιτικών απασχόλησης
Η βελτίωση των ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους όπως το ΣΕΠΕ για την διασφάλιση ότι οι όλες εργαζόμενες γυναίκες στον ιδιωτικό τομέα αμείβονται και καλύπτονται από την κοινωνική προστασία κατά τη διάρκεια της άδειας εγκυμοσύνης και της μητρότητας.
Η αύξηση των ημερών άδειας για οικογενειακούς λόγους στον ιδιωτικό τομέα με αποδοχές
Η νομοθέτηση άδειας πατρότητας με κατ’ ελάχιστο δύο (2) εβδομάδες υποχρεωτικής άδειας με πλήρεις αποδοχές η οποία μπορεί να επεκταθεί στην συνέχεια καλύπτοντας ακόμα περισσότερο χρονικό διάστημα.
Η εφαρμογή μέτρων για την καταπολέμηση των μισθολογικών διακρίσεων και του έμφυλου μισθολογικού χάσματος και για την εξασφάλιση δίκαιων και αξιοπρεπών αμοιβών για όλους τους εργαζομένους και όλες τις εργαζόμενες
Η καθιέρωση κατώτατων μισθών σε εθνικό επίπεδο, οι οποίοι θα εγγυώνται αξιοπρεπή ζωή ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, εθνοτικής/εθνικής καταγωγής, κ.λπ.).
Η Ενίσχυση της απασχόλησης με ενεργητικές πολιτικές που θα συμβάλλουν στην καταπολέμηση της ανεργίας καθώς και του κινδύνου φτώχειας με στόχευση στις άνεργες γυναίκες, στους νέους και στις νέες που είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και επιστήμονες.
Τέλος, δεν πρέπει να παραβλέψουμε τη σημασία λήψης μέτρων για την πλήρη και ισότιμη κοινωνική μεταναστών και μεταναστριών
Τα τελευταία χρόνια το μεταναστευτικό βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων τόσο σε εγχώριο όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ελλάδα ήδη από τη δεκαετία του 1990 άρχισε να δέχεται μεγάλο αριθμό μεταναστών. Ειδικά τα τελευταία χρόνια της κρίσης, η χώρα μας, όπως και άλλα κράτη της Νότιας Ευρώπης, ως σημεία εισόδου της ΕΕ, έχουν υποδεχτεί πολύ υψηλό αριθμό προσφύγων και μεταναστών. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του ζητήματος έχει τεθεί ως προτεραιότητα στην ΕΕ.
Η κοινωνική και εργασιακή ένταξη του δυναμικού αυτού αναμφισβήτητα μπορεί να συμβάλλει και στην αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος. Είναι γνωστές από καιρό και αναντίρρητες οι διαπιστώσεις ότι η Ευρώπη «γερνάει», ότι δεν διαθέτει επαρκές εργατικό δυναμικό και ότι υπάρχει κίνδυνος για τη βιωσιμότητα του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος.
Είναι λοιπόν μια ευκαιρία να θεωρηθεί το μεταναστευτικό ως μέρος της λύσης του δημογραφικού και ως μέσο για την αντιμετώπιση της ευρωπαϊκής γήρανσης. Είναι η ώρα να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε μια ολοκληρωμένη πολιτική για την πλήρη κοινωνική, εργασιακή και πολιτική ένταξη μεταναστών και προσφύγων.
Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω ότι το δημογραφικό ζήτημα επιβάλλεται να το αντιμετωπίσουμε με μακροχρόνια στόχευση σε σταθερή και μόνιμη βάση με :
- Τη δημιουργία οριζόντιων επιτελικών δομών
- Την ενίσχυση της δημογραφικής έρευνας και της έρευνας για την ισότητα των φύλων
- Τη χρηματοδότηση ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων για παρακολούθηση και τεκμηρίωση του θέματος
- Τη δημιουργία διυπουργικής επιτροπής στην Γενική Γραμματεία Κυβέρνησης για τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση πολιτικών αντιμετώπισης του δημογραφικού ζητήματος ή δημιουργία Υφυπουργείου.
- Με τη σύσταση μόνιμης (διακομματικής) επιτροπής της Βουλής
Με δεδομένο ότι μαγικές και αυτόματες λύσεις δεν υπάρχουν, ας προχωρήσουμε σταδιακά προς αυτήν την κατεύθυνση.
Ευχαριστώ πολύ