Μεγάλο Σάββατο.Τοῦτο Σάββατόν ἐστι τὸ ὑπερευλογημένον, ἐν ᾧ Χριστὸς ἀφυπνώσας, ἀναστήσεται

Το Μεγάλο Σάββατο είναι η τελευταία μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας και της Μεγάλης Σαρακοστής. Τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου προς Κυριακή του Πάσχα εορτάζεται κατά το ορθόδοξο τυπικό η Ανάσταση του Χριστού. Είναι το μόνο Σάββατο του χρόνου κατά το οποίο νηστεύεται και το λάδι.

Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, εορτάζεται στην εκκλησία η πρώτη Ανάσταση, κατά την οποία ψάλλεται το «ἀνάστα, ὁ Θεός, κρίνων τὴν γῆν, ὅτι σὺ κατακληρονομήσεις ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσι».

 

Το πρωί τελείται ο εσπερινός του Πάσχα. Η ακολουθία έχει αναστάσιμο και πανηγυρικό χαρακτήρα. Είναι η λεγομένη Πρώτη Ανάσταση. «Σεισμός εγένετο μέγας», καθώς οι Μυροφόρες πλησιάζουν τον Τάφο του Ιησού. Φτάνοντας στο σημείο αντί για το πτώμα του Ιησού βλέπουν στη θέση του Άγγελο ο οποίος τους αναγγέλει πως ο «Κύριος Ανέστη». Οι Μυροφόρες τρέχουν να αναγγείλλουν την ευχάριστη είδηση στους Αποστόλους και ο ανεστημένος Ιησούς εμφανίζεται στο δρόμο τους. Κατά τη σύναξη των έντεκα μαθητών εμφανίζεται μπροστά τους ο Ιησούς ο οποίος τους δίνει εντολή «πορευθέντες μαθητεύσαντες πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός του Υιού και του Αγίου Πνεύματος».

Τα μεσάνυχτα του Σαββάτου προς Κυριακής γίνεται η Ακολουθία της Αναστάσεως και ο όρθρος και η Λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Οι λαμπάδες, τη στιγμή ακριβώς που ο ιερέας εμφανιστεί στην Ωραία Πύλη προσφέροντας το Άγιο Φως λέγοντας «Δεύτε Λάβετε Φως». Το φως αυτό μεταφέρεται στο σπίτι. Με το «Άγιο Φως» των κεριών οι άνθρωποι κάνουν το σχήμα του σταυρού πάνω από την κεντρική πόρτα του σπιτιού για καλή τύχη.

Κύματι θαλάσσης τὸν κρύψαντα πάλαι διώκτην τύραννον ὑπὸ γῆν ἔκρυψαν τῶν σεσωσμένων οἱ παῖδες· ἀλλ’ ἡμεῖς ὡς αἱ νεάνιδες  τῷ Κυρίῳ ᾂσωμεν, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται.

 

Αὐτόν, ποὺ μέσα στὰ κύματα τῆς θαλάσσης κατεκάλυψε κατὰ τὴν παλαιὰ ἐποχὴ τὸν διώκτη τύραννο (τὸν Φαραώ), ἔθαψαν τώρα κάτω στὴν γῆ οἱ ἀπόγονοι τῶν διασωθέντων τότε. Ἐμεῖς ὅμως, ὅπως οἱ νεάνιδες τότε, ἂς ψάλουμε τώρα εἰς τὸν Κύριο, διότι δεόντως δοξάστηκε (μὲ τὸν θάνατο καὶ τὴν ἀνάστασή του).

Κύριε Θεέ μου, ἐξόδιον ὕμνον καὶ ἐπιτάφιον ᾠδήν σοι ᾂσομαι, τῷ τῇ ταφῇ σου ζωῆς μοι τὰς εἰσόδους  διανοίξαντι  καὶ θανάτῳ θάνατον καὶ ᾃδην θανατώσαντι.

Κύριε καὶ Θεέ μου, θὰ ψάλω ὕμνο ἐπικήδειο καὶ τραγούδι ἐπιτάφιο γιὰ σένα, ποὺ μὲ τὴ δική σου ταφή διάπλατα ἄνοιξες σ’ ἐμένα τὶς πύλες τῆς (αἰώνιας) ζωῆς, καὶ ὁ ὁποῖος μὲ τὸν θάνατό σου τὸν θάνατο καὶ τὸν Ἅδη ἐνέκρωσες.

Ἄνω σε ἐν θρόνῳ καὶ κάτῳ ἐν τάφῳ τὰ ὑπερκόσμια  καὶ ὑποχθόνια κατανοοῦντα, Σωτήρ μου, ἐδονεῖτο τῇ νεκρώσει σου, ὑπὲρ νοῦν ὡράθης γὰρ νεκρός ζωαρχικώτατος.

Ὢ Θεὲ καὶ Σωτήρα μου: βλέποντας Ἐσένα  νὰ βρίσκεσαι ταυτόχρονα ἄνω στὸν θρόνο (μαζὶ μὲ τὸν Πατέρα) καὶ κάτω μέσα στὸν τάφο νεκρός, οἱ ὑπερκόσμιες καὶ ὑποχθόνιες δυνάμεις συγκλονίζονταν γιὰ τὴν παράδοξη νέκρωσή σου·  διότι Σύ, πέρα ἀπὸ κάθε ἀνθρώπινη λογική, φάνηκες νεκρός, καὶ συγχρόνως ἀρχὴ καὶ πηγὴ ζωῆς.

Ἳνα σου τῆς δόξης τὰ πάντα πληρώσης, καταπεφοίτηκας ἐν κατωτάτοις τῆς γῆς· ἀπὸ γάρ σοῦ οὐκ ἀπεκρύβη ἡ ὑπόστασίς μου ἡ ἐν Ἀδὰμ καὶ ταφείς φθαρέντα με καινοποιεῖς, φιλάνθρωπε

Κατέβηκες, Κύριε, καὶ διέμεινες (ἐπὶ τρεῖς ἡμέρες), καὶ σ’ αὐτὰ ἀκόμη τὰ κατώτατα μέρη τῆς γῆς (στὰ ἔγκατα τοῦ Ἅδη), γιὰ νὰ γεμίσεις μὲ τὴ δόξα σου τὰ πάντα· διότι, (λόγῳ τῆς παγγνωσίας σου), δὲν ἦταν κρυφὴ σὲ ’σένα ἡ ἀδυναμία μου πρὸς τὴν ἁμαρτία, ποὺ ὀφείλεται στὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα τοῦ Ἀδὰμ· Μὲ τὸν θάνατο ὅμως τώρα καὶ τὴν ταφή σου ἀνακαινίζεις, φιλάνθρωπε, ἐμένα, ὁ ὁποῖος ἔχω φθαρεῖ (ἐξ αἰτίας τῆς ἁμαρτίας)

________________________________________________________

 

 Στη Χίο, όταν ο παπάς διαβάζοντας το Ευαγγέλιο λέει: «και σεισμός εγένετο μέγας» και ψάλλεται το Χριστός Ανέστη, η ατμόσφαιρα δονείται από τις κωδωνοκρουσίες, τους πυροβολισμούς, τους κρότους των κροτίδων και πυροτεχνημάτων. Μερικές φορές στόχος των κροτίδων που εκσφενδονίζονται είναι ο ίδιος ο παπάς.

Στην Κορώνη της Μεσσηνίας ένα πραγματικό πανδαιμόνιο γίνεται στους δρόμους, όπου πολλοί σπάνε πήλινα κανάτια, όπως λένε στη Ζάκυνθο, «για τη χάρη του Χριστού και την πομπή των Οβραίων», αλλά στην ουσία, για την εκφόβιση των δαιμόνων που αντιμάχονται την Ανάσταση του Σωτήρος.

Στη Σινώπη, οι πιστοί δεν λησμονούν το πάθος τους κατά του Ιούδα και όταν πει ο παπάς το Χριστός Ανέστη, τότε θα πάρει ο καθένας από κάτω ένα δαφνόφυλλο να το κάψει, γιατί η δάφνη είναι καταραμένο δέντρο, αφού από τη δάφνη κρεμάστηκε ο Ιούδας.

Στην Κέρκυρα, το Μεγάλο Σάββατο γεμίζουν στην αγορά ένα κάδο με νερό και τον στολίζουν με πρασινάδες και λουλούδια. Όποιος περάσει από κει πρέπει να ρίξει στη μαστέλα ένα νόμισμα. Και μόλις σημάνουν οι καμπάνες της Ανάστασης, όσοι βρεθούν κατά τύχη εκεί κοντά, παίρνουν νερό από τον κάδο και πλένουν το πρόσωπο και τα χέρια τους, για να καθαριστούν από κάθε βρωμιά και αμαρτία. Συγχρόνως οι γυναίκες δαγκώνουν, στο σπίτι τους, όποιο σιδερένιο αντικείμενο βρουν πρόχειρο, (ένα κλειδί στη Ζάκυνθο), λέγοντας «Σιδερένιο το κεφάλι μου !»

Στη Φθιώτιδα τη νύχτα που γίνεται η Ανάσταση, ένας Επίτροπος της Εκκλησίας παίρνει μια σκλίδα (καλάμι από βρίζα) αγιασμένη από τον αγιασμό των Φώτων, ανεβαίνει στο καμπαναριό ψηλά και την ανάβει για να προφυλάξουν ολόκληρη την περιοχή από το χαλάζι. Ο τόπος που θα δει το φως αυτής της σκλίδας δεν κινδυνεύει από χαλάζι. Το Aγιο Φως της Ανάστασης, που θα φωτίσει το αγιασμένο από τα Φώτα καλάμι, έχει την δύναμη να προστατεύσει ολόκληρη την περιοχή που θα φωτίσει από το φως της Ανάστασης.

 

Ακολουθήστε το Kalithea Press στο Google News Feed, για να ενημερώνεστε σωστά και έγκαιρα