Συνηθέστατο φαινόμενο στις μέρες μας είναι η εξαφάνιση τραπεζικών καταθέσεων συμπολιτών μας από τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους υπό αγνώστων δραστών που καταφέρνουν τελικώς να παραμείνουν άγνωστοι παρά τις προσπάθειες των παθόντων-θυμάτων τους, των αρμοδίων αρχών και φορέων. Τα ποσά αυτά συχνάκις ξεπερνούν τις 30.000 ευρώ.
Πριν εξετάσουμε το πώς μπορεί να προστατευτεί κάνεις από την απάτη αυτή που αποτελεί την μάστιγα των καιρών μας, είναι σημαντικό να εξηγήσουμε πώς περίπου είναι στημένη η απάτη αυτή. Ας εξετάσουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή, όλα ξεκινούν από την υποκλοπή των τραπεζικών μας κωδικών στο internet ή στο web banking, υπηρεσίες τις οποίες οι περισσότεροι από εμάς έχουμε ανάγκη προκειμένου να πληρώσουμε τους λογαριασμούς μας, να κάνουμε τις συναλλαγές μας και να διαχειριζόμαστε τις οικονομικές μας συναλλαγές και τους τραπεζικούς λογαριασμούς μας με τον λιγότερο δυνατό κόπο και στον συντομότερο δυνατό χρόνο, αποφεύγοντας τις ουρές και των συνωστισμό όπως επιβάλλουν οι καιροί και οι συνθήκες. Κάνοντας τις δουλειές μας μ ένα «κλίκ», ελλοχεύουν δυστυχώς κάποιοι κίνδυνοι, μιας και δυστυχώς η τεχνολογία, όπως όλα τα πράγματα, έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Στην προκειμένη περίπτωση η απάτη ξεπερνά την τεχνολογία, παραβιάζοντας τα συστήματα ασφαλείας των τραπεζών με ταχύτητα εντυπωσιακή. Αρχικά οι δράστες, καταφέρνουν να δημιουργήσουν ένα ηλεκτρονικό περιβάλλον ίδιο με της εκάστοτε τράπεζας, πρόκειται για μια ιστοσελίδα-ένα site, φαινομενικά ίδιο με αυτό της τράπεζας, με τα ίδια χρώματα τα λογότυπα της τράπεζας προκειμένου να μοιάζει για τον μέσο χρήστη των ηλεκτρονικών τραπεζικών υπηρεσιών ίδιο με της τράπεζας. Αν προσέξουμε όμως συνήθως οι ιστότοποι αυτοί φέρουν διαφορετικό όνομα από τον επίσημο της τράπεζας.
Τι εννοώ , μπορεί να δεχθείτε ένα μήνυμα στο κινητό η στο e-mail (ηλεκτρονικό ταχυδρομείο) σας που να σας προσκαλεί να εισέλθετε στον δήθεν ιστότοπο της τράπεζάς σας, γιατί προέκυψε κάποιο πρόβλημα με τον λογαριασμό σας, ισχυρίζονται ότι παρατηρήθηκαν ύποπτες συναλλαγές σε αυτόν. Το σημείο που πρέπει να προσέξετε είναι κατ΄αρχήν ότι ο ιστότοπος στον οποίον σας προσκαλούν να συνδεθείτε συχνά έχει κατάληξη “.ly” και όχι πχ το όνομα της τράπεζας.gr που φέρουν οι επίσημοι ιστότοποι των τραπεζών.
Επίσης πρέπει όλοι να γνωρίζουμε ότι καμία τράπεζα δεν ζητά με δική της πρωτοβουλία να καταχωρήσουμε οπουδήποτε τους κωδικούς σύνδεσής μας στις ηλεκτρονικές τις υπηρεσίες για να λύσουμε έτσι οποιοδήποτε πρόβλημα.
Καλό είναι για όσου από εμάς διαθέτουν i-phone ή smartphone να παρακολουθούμε τους λογαριασμούς μας μέσα από την αντίστοιχη εφαρμογή της τράπεζάς μας, είναι πιο ασφαλής πρακτική.
Μόλις λάβουμε το οποιοδήποτε μήνυμα στο κινητό για το οποίο δεν είμαστε σίγουροι ότι είναι από την τράπεζα, δεν πρέπει να το ανοίγουμε ούτε για να το αναγνώσουμε, συχνά είναι το πρώτο στάδιο της απάτης . Πρέπει αμέσως τηλεφωνικά να επικοινωνούμε με την εξυπηρέτηση πελατών της τράπεζάς μας.
Είναι καλό να έχουμε ενεργοποιήσει στα κινητά μας το σύστημα επαλήθευσης των προσωπικών μας στοιχείων μέσα από το σύστημα των “push-notifications” που είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την συσκευή του κινητού μας, και λειτουργούν ως ένα δεύτερο ενισχυμένο επίπεδο προστασίας. Ουδέν αδιάβλητο υπό των απατεώνων φυσικά, έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις όπου καταφέρνουν οι δράστες ακόμα και να κλωνοποιήσουν την κάρτα σιμ (sim card) του κινητού μας προκειμένου να υποκλέψουν τους πολύτιμους κωδικούς μας.
Απαραίτητη είναι η αλλαγή των κωδικών μας κατά τακτά χρονικά διαστήματα όπως συστήνουν οι τράπεζες.
Για τους λόγους αυτούς παραμένουν σημαντικά όλα αυτά τα προληπτικά μέτρα, και κυρίως να είναι ενημερωμένος ο χρήστης του διαδικτύου, δεδομένου ότι λειτουργούν σωρρευτικά υπέρ της προστασίας μας, χωρίς να υπάρχει «πανάκεια».
Αν τελικώς καταφέρουν να υποκλέψουν τους κωδικούς μας τα πράγματα εξελίσσονται με ταχύτητα φωτός. Ακολουθούν αλλεπάλληλες μεταφορές του χρηματικού ποσού που θα κλαπεί από λογαριασμό σε λογαριασμό, χρησιμοποιώντας λογαριασμούς αγνώστων, υπαρκτών και ανύπαρκτων προσώπων, συνήθως σε αλλοδαπές τράπεζες, σε διαδικτυακές τράπεζες, και λογαριασμούς σε ονόματα ανύπαρκτων προσώπων μέσω του διαδικτύου, αλλά και του σκοτεινού ίντερνετ, λογαριασμούς που τους χρησιμοποιούν ως « φαντάσματα» προκειμένου να καταστήσουν δυσχερέστατη έως αδύνατη την εξεύρεση του τελικού παραλήπτη που καρπώνεται το προϊόν της απάτης, παρά τις διεξαχθείσες έρευνες από τους αρμόδιους φορείς και τις Αρχές των εμπλεκομένων στην εκάστοτε απάτη χωρών. Σαφώς όλα αυτά συμβαίνουν συνήθως νυχτερινές ώρες που δεν είθισται να επιβλέπουμε τους λογαριασμούς μας και με ιλιγγιώδη ταχύτητα.
Αντικείμενο ενός επόμενου άρθρου θα είναι το αν και κατά πόσο ο πολίτης-χρήστης μπορεί να προστατευτεί νομικά, θεωρώ σημαντικότερο το πώς να εκπαιδευτεί ο χρήστης προκειμένου να μην πέσει θύμα της απάτης, δεδομένου ότι η πρόληψη είναι αποτελεσματικότερη της θεραπείας.
Στα πλαίσια των πρακτικών συμβουλών που έδωσα παραπάνω, προτρέπω τον οποιονδήποτε μόλις υποπέσει στην αντίληψή του απόπειρα (προσπάθεια) υποκλοπής, είτε μέσω μηνύματος στο κινητό, είτε με οποιονδήποτε άλλον τρόπο να επικοινωνήσει άμεσα με την τράπεζά του και με την δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος, προκειμένου να συμβάλλει πρωτίστως στην αυτοπροστασία του, διότι πολλές περιπτώσεις προλαμβάνονται έτσι, πριν αρχίσει ο κυκεώνας των πολλαπλών τραπεζικών μεταφορών από λογαριασμό σε λογαριασμό, μπορεί να προλάβετε με την τράπεζά σας να χαρακτηριστεί η συναλλαγή ως «κακόβουλη» και να ακυρωθεί αν δεν έχουν ακολουθήσει οι αλλεπάλληλες μεταφορές, είναι δηλαδή θέμα δευτερολέπτων, αλλά και αναφέροντας την περίπτωσή μας στις αρχές συμβάλουμε στην καταγραφή των περιστατικών και την διεξαγωγή των ερευνών από την δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος. Όσο σωρεύονται οι καταγγελίες, τόσο καλύτερα μπορεί να διερευνηθεί το ζήτημα. Το δίκιο μας το προστατεύουμε και το διεκδικούμε ατομικά, αλλά και συλλογικά, προωθώντας τις καταγγελίες μας στις αρμόδιες αρχές, ενημερώνοντας τους χρήστες, διαδίδοντας πρακτικές συμβουλές συμβάλλουμε στην αντιμετώπιση της καινούριας αυτής μάστιγας. Και σε αυτό το στάδιο τονίζω ότι βρισκόμαστε ακόμα στην σφαίρα της πρόληψης δεν έχουμε υπεισέλθει και δεν θα υπεισέλθουμε στο παρόν άρθρο στο θέμα της νομικής προστασίας, για το οποίο θα επακολουθήσει ειδικότερη δημοσίευσή μου.
Ενημερωθείτε έγκαιρα, αντιδράστε σωστά, προστατευτείτε από την ηλεκτρονική απάτη!
Δικηγόρος ειδικευμένη στο Διαδικτυακό Δίκαιο-Internet Law