Η λίμνη Κρόφορντ του Καναδά επιλέχθηκε ως ο τόπος για την έναρξη της Ανθρωπόκαινου περιόδου (Anthropocene)
Οι γεωλόγοι επέλεξαν μια λίμνη στον Καναδά ως την καλύτερη τοποθεσία για την έναρξη μιας νέας εποχής ανθρώπινης επίδρασης στη Γη, γνωστή ως Ανθρωπόκαινο.
Η ανακοίνωση αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός σε μια μακροχρόνια προσπάθεια να ανακοινώσουμε ότι έχουμε εισέλθει σε μια νέα γεωλογική εποχή, αν και απομένουν ακόμη τρεις ψήφοι για να επικυρωθεί επίσημα η τοποθεσία από τη Διεθνή Ένωση Γεωλογικών Επιστημών.
Η σημερινή εποχή της γης, το Ολόκαινο, ξεκίνησε με το τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων πριν από περίπου 11.700 χρόνια. Ο ανθρώπινος πολιτισμός άκμασε αυτή την περίοδο, αλλά από τα μέσα του 20ούου Τον 20ο αιώνα η επιρροή μας στον πλανήτη έχει αυξηθεί δραματικά – μια αλλαγή γνωστή ως «Μεγάλη Επιτάχυνση». Μερικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό το γεγονός προαναγγέλλει την αρχή μιας νέας εποχής που κυριαρχείται από τον άνθρωπο.
Τα τελευταία χρόνια, μια ομάδα ερευνητών που ονομάζεται Anthropocene Working Group (AWG) προσπαθούσε να εντοπίσει τη θέση στη Γη που προσφέρει τα καλύτερα γεωλογικά στοιχεία για το Anthropocene.
«Εξετάσαμε ένα πολύ διαφορετικό φάσμα φυσικών περιβαλλοντικών αρχείων, από έναν κοραλλιογενή ύφαλο στην Αυστραλία έως έναν τύρφη στην Πολωνία», λέει ο Simon Turner του University College του Λονδίνου, Γραμματέας του AWG.
Στο Διεθνές Συνέδριο Στρωματογραφίας στη Λιλ της Γαλλίας στις 11 Ιουλίου, η ομάδα ανακοίνωσε ότι η λίμνη Crawford στο Οντάριο του Καναδά είναι η επιλογή τους Ιδιοκτησία.
Τα στρώματα ιζήματος στον πυθμένα της λίμνης, η οποία βρίσκεται σε προστατευμένη περιοχή και δεν ταράζεται από τον έξω κόσμο, παρέχουν ακριβείς πληροφορίες για το χρόνο απόθεσης τους.
“Η λίμνη Crawford έχει αυτή την ετήσια χρονολογία που δίνει ένα πολύ ωραίο αρχείο δεικτών που πιστεύουμε ότι σχετίζονται με τη Μεγάλη Επιτάχυνση”, λέει ο Turner. Οι πυρήνες των ιζημάτων από τη λίμνη δείχνουν αύξηση στο πλουτώνιο-239, το αποτέλεσμα από δοκιμές πυρηνικών όπλων, που χρονολογείται από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 και συμπίπτει με την αύξηση της ανθρώπινης δραστηριότητας εκείνη την εποχή.
Άλλες τοποθεσίες που εξετάστηκαν ήταν η λίμνη Sihailongwan στην Κίνα και ο κόλπος Beppu στην Ιαπωνία. Τελικά, η έγκριση της ιθαγενούς κοινότητας της περιοχής και το καθεστώς προστασίας της περιοχής ήταν οι αποφασιστικοί παράγοντες στη λίμνη Crawford, λέει ο Colin Waters του Πανεπιστημίου του Leicester, UK, ο οποίος προεδρεύει του AWG.
Δεν είναι όλοι πεπεισμένοι ότι το Ανθρωπόκαινο πρέπει να οριστεί ως γεωλογική εποχή. «Οι άνθρωποι επηρεάζουν το φυσικό περιβάλλον για περίπου 40.000 χρόνια», λέει ο Philip Gibbard από το Πανεπιστήμιο του Cambridge. Αντίθετα, ο Gibbard και άλλοι προτείνουν τον ορισμό του Ανθρωπόκαινου ως γεγονός. «Είναι ένας ευρύς όρος που μας επιτρέπει να πούμε ότι σε μέρη του κόσμου οι ανθρώπινες επιρροές ξεκίνησαν πολύ νωρίτερα από αλλού», λέει.
Η λίμνη Crawford προτείνεται αργότερα εκείνο το έτος σε μια επίσημη πρόταση ως σημείο αναφοράς για την αρχή της εποχής που μερικές φορές αναφέρεται ως “Golden Spike”. Ορισμένες τοποθεσίες που σηματοδοτούν τα όρια των γεωλογικών σταδίων επισημαίνονται με μια πραγματική ακίδα που οδηγείται σε ένα στρώμα βράχου.
Ως μέρος της πρότασης, το AWG πρέπει να εντοπίσει την ακριβή χρονιά που ξεκίνησε το Anthropocene, που πιθανότατα θα είναι μεταξύ 1950 και 1953, λέει η Francine McCarthy του Πανεπιστημίου Brock στον Καναδά, άλλο μέλος της ομάδας.
Η πρόταση πρέπει στη συνέχεια να περάσει από ψηφοφορίες από τρία ξεχωριστά όργανα προτού η Λίμνη Κρόφορντ μπορεί να οριστεί ως η επίσημη τοποθεσία που τεκμηριώνει την αρχή του Ανθρωπόκαινου. Η AWG ελπίζει ότι μια απόφαση θα ληφθεί το 2024.
“Ελπίζουμε ότι καθώς η στρωματογραφική επιτροπή χαράσσει αυτή τη γραμμή και επισημοποιεί την εποχή στην ιστορία της Γης όταν ο πλανήτης επηρεάστηκε τόσο έντονα από τους ανθρώπους, ελπίζουμε ότι θα δώσει στους ανθρώπους μια αίσθηση επείγουσας ανάγκης να δράσουν τώρα για να φροντίσουν τον εαυτό τους.” ο πλανήτης μας», λέει ο McCarthy.
Από την κλιματική αλλαγή και την ατμοσφαιρική ρύπανση έως την απώλεια ειδών πανίδας και χλωρίδας, οι άνθρωποι έχουν «χαράξει» το αποτύπωμά τους πάνω στη Γη με τόση δύναμη και τέτοια μονιμότητα, ώστε οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως από τα μέσα του 20ου αιώνα έχει ξεκινήσει μια νέα γεωλογική εποχή, η Ανθρωπόκαινος.
Η επιστημονική ομάδα γνωστοποίησε πως μια απομονωμένη λίμνη στο Οντάριο του Καναδά εκπροσωπεί την αρχή της Ανθρωπόκαινης εποχής, ενός δυνητικά νέου κεφαλαίου στην ιστορία των 4,6 δισεκατομμυρίων χρόνων της Γης, που θα μπορούσε σύντομα -μαζί με την Κάμβρια, την Ιουρασική και την Κρητιδική περίοδο- να σηματοδοτήσει μια νέα εποχή σημαντικών πλανητικών αλλαγών.
Η λίμνη του Καναδά επιλέχθηκε ως ο τόπος για την έναρξη του Ανθρωπόκαινου
Γιατί η λίμνη Κρόφορντ
Οι επιστήμονες επέλεξαν τη λίμνη Κρόφορντ μεταξύ άλλων 11 υποψήφιων τοποθεσιών, καθώς περιλάμβανε τα σαφέστερα και πιο εμφανή δείγματα της ανθρωπογενούς επίδρασης στην παγκόσμια γεωλογική ιστορία, σημείωσαν οι εκπρόσωποι της ομάδας σε ενημέρωση Τύπου στη Λιλ της Γαλλίας.
Παρότι υπάρχουν στοιχεία από κάθε γωνιά του πλανήτη που καταγράφουν τις επιπτώσεις της καύσης ορυκτών καυσίμων, των πυρηνικών όπλων, της απόρριψης λυμάτων, λιπασμάτων και πλαστικών σε ξηρά και θάλασσα κ.ο.κ, οι επιστήμονες προτείνουν τη μικρή αλλά βαθιά λίμνη έξω από το Τορόντο του Καναδά ως «δείκτη» των γεωλογικών αυτών αλλαγών, επειδή οι ετήσιες επιπτώσεις των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που καταγράφονται στο έδαφος, την ατμόσφαιρα και τη βιολογία της Γης, διατηρούνται με φοβερή «διαύγεια» στα ιζηματογενή της στρώματα.
Η ομάδα επιδιώκει να καθορίσει μια συγκεκριμένη ημερομηνία έναρξης της Ανθρωπόκαινου με τη μέτρηση των επιπέδων πλουτωνίου στον πυθμένα της λίμνης Κρόφορντ, βάθους 29 μέτρων και έκτασης 24.000 τετραγωνικών μέτρων.
«Η Κρόφορντ είναι τέλεια γι’αυτό. Ένας πυρήνας από τις λάσπες του πυθμένα του μοιάζει με ένα τεράστιο βρώμικο γλειφιτζούρι, αλλά περιέχει αυτά τα όμορφα, πολυστρωματικά ιζήματα. Αυτά τα στρώματα που μεταφράζονται σε έτη, καταγράφουν το αποτέλεσμα της καύσης ορυκτών καυσίμων, πλουτώνιο, αλλαγές στη γεωχημεία, αλλαγές στη μικρο-οικολογία, κοινώς όλα τα στοιχεία εκείνα που καταδεικνύουν περιβαλλοντική αλλαγή» εξηγεί ο γραμματέας της Ομάδας Εργασίας για την Ανθρωπόκαινο (AWG), δρ. Σάιμον Τέρνερ.
Η ανθρωπόκαινος
Αποκαλείται Ανθρωπόκαινος περίοδος (Anthropocene), όρος που προέρχεται από τα ελληνικά, και πιστεύεται πως ξεκίνησε κάποια στιγμή μεταξύ 1950 και 1954, σύμφωνα με τους επιστήμονες.
Η ιδέα της Ανθρωπόκαινου περιόδου προτάθηκε σε ένα επιστημονικό συνέδριο πριν από 20 και πλέον χρόνια από τον σπουδαίο νομπελίστα χημικό Πάουλ Κρέτσεν.
Έκτοτε, το θέμα απασχολεί τους επιστήμονες που τελικά συγκρότησαν την ομάδα εργασίας για να μελετήσει αν ήταν απαραίτητος ο προσδιορισμός μιας τέτοιας εποχής, και αν ναι, ποιο είναι το χρονικό σημείο έναρξης και η εμβέλειά της.
«Είναι σαφές πως η κλίμακα της αλλαγής έχει ενταθεί ασύλληπτα και αυτό οφείλεται στον ανθρώπινο παράγοντα» σημειώνει ο γεωλόγος και καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Λέστερ, Κόλιν Γουότερς, επικεφαλής της Ομάδας Εργασίας Ανθρωπόκαινου (Anthropocene Working Group).
Αυτό καθιστά τη δύναμη των ανθρώπων σε ανάλογη θέση με τον μετεωρίτη που προσέκρουσε στη Γη πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια αφανίζοντας τους δεινοσαύρους και σηματοδοτώντας την Καινοζωϊκή Εποχή. Όμως, ενώ ο μετεωρίτης ξεκίνησε μια εντελώς νέα εποχή, οι επιστήμονες προτείνουν πως οι άνθρωποι άρχισαν μια νέα περίοδο που είναι πολύ μικρότερη γεωλογικά.
Η καθιέρωση του όρου θα αποτελεί την επιστημονική επιβεβαίωση πως η άνθρωποι έχουν αλλάξει τόσο δραματικά τη Γη τις τελευταίες δεκαετίες, ώστε η τρέχουσα γεωλογική εποχή, η Ολόκαινος -που ξεκίνησε πριν από 11.700 χρόνια και προλείανε το δρόμο για την ανάδυση πολύπλοκων ανθρώπινων πολιτισμών- έχει παρέλθει οριστικά.
Σύμφωνα με την πρόταση της επιστημονικής ομάδας εργασίας, η Ανθρωπόκαινος θα διαδεχτεί την Ολόκαινο. Βεβαίως, για να γίνει αυτό, η πρόταση αυτή πρέπει να εγκριθεί από τρία διαφορετικά σώματα γεωλόγων και να υπογραφεί σε ένα μεγάλο συνέδριο.
«Αν γνωρίζετε τις ελληνικές τραγωδίες, ξέρετε πως η εξουσία, η ύβρις και η τραγωδία πάνε χέρι-χέρι», σημειώνει με νόημα η ιστορικός Επιστημών στο Χάρβαρντ, Ναόμι Ορέσκες, μέλος της ομάδας εργασίας. «Αν δεν αντιμετωπίσουμε τις βλαβερές επιπτώσεις των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, με πιο “ηχηρή” την καταστροφική κλιματική αλλαγή, οδεύουμε προς την τραγωδία».