Πολιτισμός

Ο Καραγκιόζης του Σπαθάρη σε Μουσείο

Παράσταση του Ευγένιου Σπαθαρη – Ο Καραγκιόζης Γραμματικός

Το Σπαθάρειο Μουσείο στο Μαρούσι, εκτός από φόρο τιμής στο σπουδαίο καραγκιοζοπαίχτη Ευγένιο Σπαθάρη, αποτελεί έναν πυρήνα πολιτισμού και διαχρονικής ελληνικής παράδοσης και ιστορίας.

Η δημιουργία του Σπαθάρειου Μουσείου είναι το αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας και επίπονης προσπάθειας του διάσημου καλλιτέχνη Ευγένιου Σπαθάρη και του Δήμου Αμαρουσίου που συνετέλεσαν στην πραγματοποίηση ενός κοινού τους ονείρου: Ο Καραγκιόζης να αποκτήσει ένα μόνιμο στέκι.

Το 1991 ιδρύεται επίσημα το Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με την επωνυμία Σπαθάρειο Μουσείο θεάτρου Σκιών Δήμου Αμαρουσίου ενώ συγχρόνως συνίσταται το Διοικητικό ΣυμΒούλιο και τον Μάϊο του 1993 διοργανώνεται η πρώτη ημερίδα Ελληνικού θεάτρου Σκιών.

Τον Ιούνιο του 1995 ολοκληρώθηκε η ανακαίνιση του νεοκλασσικού κτιρίου της Πλατείας Κασταλίας και στις 22 του ίδιου μήνα, το Σπαθάρειο Μουσείο θεάτρου Σκιών, το μοναδικό στο είδος του σ’ ολόκληρο τον κόσμο, άνοιξε τις πύλες του στο φιλοκαραγκιοζικό κοινό.

Η συστηματική λειτουργία του Σπαθάρειου Μουσείου άρχισε τον Ιανουάριο του 1996 με εκπαιδευτικά προγράμματα προοριζόμενα για μαθητές σχολείων που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των επισκεπτών του.

Σκοπός του Σπαθάρειου Μουσείου, σύμφωνα με τη διευθύντρια Μένια Σπαθάρη, είναι να διατηρήσει, να προστατεύσει και να προβάλλει με κάθε τρόπο αυτό το τόσο σημαντικό μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που εκπροσωπεί το λαϊκό θέατρο και ο ήρωας του: ο ελληνικός Καραγκιόζης.

Η ιστορία του Θεάτρου Σκιών

Το θέατρο σκιών είναι ένα από τα αρχαιότερα είδη θεατρικού θεάματος. Σαν δρώμενο των μουσουλμανικών μοναχικών ταγμάτων, το Θέατρο Σκιών έστησε το τσαντήρι του στα μοναστήρια, στους τεκέδες, αλλά και στα εργαστήρια των βιοτεχνών του Παζαριού.

διάβασε και αυτό  Το Schoolwave παίζει με την παράδοση ζωντανά από τον Θόλο του ΚΠΙΣΝ

Το Παζάρι ήταν και ελληνόφωνο και τουρκόφωνο κι ο Καραγκιόζης παιζόταν από την αρχή που εμφανίστηκε και στις δύο γλώσσες του Παζαριού: και στην ελληνική λαϊκή και στην τούρκικη λαϊκή γλώσσα. Καλλιεργούσε τη διαλογική συζήτηση. Δίδασκε στους θεατές το διάλογο, το παζάρεμα, τις έξυπνες ατάκες και το λογοπαίγνιο που επιτρέπει στον καθένα να είναι ετοιμόλογος.

Ο Καραγκιόζης ο Τσιγγάνος, έγινε σύμβολο των ανθρώπων του σφυριού, των βιοτεχνών του Παζαριού γενικά. Ο Χατζηαβάτης έγινε το σύμβολο των γραμματιζούμενων, των ανθρώπων της πένας κι ο Μουσταφάς ο Μπεκρής, σύμβολο των πολεμιστών που είναι συνέχεια μεθυσμένοι από τη δύναμή τους.

Αυτή η μορφή του Οθωμανικού Θεάτρου Σκιών που γεννήθηκε στη Μικρασία και στην Κωνσταντινούπολη, κυριάρχησε παντού, σε όλη την Ανατολή, στα Βαλκάνια και στη Βόρεια Αφρική. Και απ’αυτήν θα προκύψουν αργότερα οι εθνικές μορφές του Θεάτρου Σκιών, στην Ελλάδα, στην Τουρκία, στη Ρουμανία, στη Γεωργία, στο Ιράκ, στη Συρία, στην Αίγυπτο, στη Λιβύη, στην Τυνησία, στην Αλγερία αλλά και στην Ευρώπη.

Ο Καραγκιόζης στην Ελλάδα

Ο Καραγκιόζης δεν ήταν άγνωστος στην Ελλάδα πριν από την Απελευθέρωση. Μάλιστα λέγεται ότι, τον καιρό που ετοιμαζόταν η επανάσταση, το θέατρο αυτό λειτουργούσε ως τόπος συνάντησης των αρχηγών της που κατέστρωναν εκεί τα σχέδιά τους κρυφά.

Μετά την απελευθέρωση, ο Καραγκιόζης εγκαθίσταται μόνιμα στην Ελλάδα και από τις αρχές πλέον του 1900 μπορούμε να μιλάμε για καθαρά ελληνικό Καραγκιόζη.

Αν και ο εξελληνισμός του ξεκίνησε από την Ηπειρο, κορυφαίος δημιουργός του ήταν ο Πατρινός ψάλτης Δημήτριος Σαρδούνης, γνωστός με το ψευδώνυμο «Μίμαρος», ο οποίος μετέτρεψε το θέαμα σε ελληνικό οικογενειακό θέατρο, γι’αυτό και θεωρείται ο πρώτος “δάσκαλος” του Καραγκιόζη (1890).

διάβασε και αυτό  Γιάννης Μαρκόπουλος «Ζαβαρακατρανέμια».

Το 1924 ιδρύεται στην Ελλάδα το Σωματείο Ελλήνων Καραγκιοζοπαικτών που αποτελείτο από 120 μέλη, μαθητές του Μίμαρου, του Ρούλια και του Μέμου.

Ιδρυτές του Σωματείου ήταν οι γνωστοί παλιοί καλλιτέχνες του θεάτρου σκιών, Σωτήρης Σπαθάρης και Αντώνης Παπούλιας ή Μόλλας.

Ο Ευγένιος Σπαθάρης

Με την εισβολή του έγχρωμου κινηματογράφου ο Καραγκιόζης και η τέχνη του έτεινε να εκλείψει, ωστόσο η επίπονη και επίμονη προσπάθεια του αξιόλογου καλλιτέχνη Ευγένιου Σπαθάρη ξαναζωντάνεψε τον λαϊκό μας ήρωα.

Ο Σπαθάρης, Έλληνας καλλιτέχνης και ζωγράφος, ξεκίνησε να δίνει παραστάσεις στη διάρκεια της κατοχής, σε θέατρα της Αθήνας, σε πρεσβείες και στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη. Από τότε, έδωσε πληθώρα παραστάσεων, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε χώρες του εξωτερικού, συμμετέχοντας σε διεθνή φεστιβάλ και συνέδρια ειδικά για το θέατρο σκιών. Παρουσίασε πολλά έργα με ήρωα τον Καραγκιόζη, τόσο ως άψυχο υλικό (φιγούρες ηρώων), όσο και σε έμψυχη (ζωντανή) παράσταση με ηθοποιούς, στο Κρατικό Θέατρο Β. Ελλάδος, στο «Ελληνικό Χορόδραμα», στο Θέατρο Χατζώκου (Θεσσαλονίκη), στο Θέατρο Συντεχνίας κ.α. με τις παραστάσεις «Το ταξίδι», «Το καταραμένο φίδι», «Ο δικτάτορας», «Ο Αλέκος με τα κυδώνια» κ.ά.

Το 2007 τιμήθηκε ιδιαίτερα από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού για τη μεγάλη του προσφορά στο καλλιτεχνικό αυτό είδος, για το οποίο του αναγνωρίστηκε ο τίτλος του μεγάλου δασκάλου.

Σήμερα, η θεατρική αυτή παράδοση συνεχίζεται με ενδιαφέρον από διάφορους παίκτες σε όλη την Ελλάδα και οι θεατές εξακολουθούν να την δέχονται με μεγάλη αγάπη και απέραντη νοσταλγία. Πρόκειται για μια κληρονομιά πολύτιμη που δεν πρέπει να χαθεί και αξίζει γιατί ο ήρωάς της είναι ο καθρέφτης της γνήσιας ελληνικής ψυχής.

διάβασε και αυτό  SNFCC Green Weekend: Βιώσιμες Επιλογές

 

ΣΠΑΘΑΡΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΕΑΤΡΟΥ ΣΚΙΩΝ ΔΗΜΟΥ ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Μεσογείων και Βορείου Ηπείρου 27 – Μαρούσι Τ.Κ. 15125

ΤΗΛ: 210 8022360, 210 6127245

πηγή: https://maroussi-news.gr

Facebook Comments Box

Απάντηση