Ο Καθηγητής και Βουλευτής Νέας Δημοκρατίας Άγγελος Συρίγος αποκαλύπτει…

Η κλιμακούμενη τουρκική προκλητικότητα, η Χάγη, η Λιβύη, οι δυνατότητες συμφωνίας με την Αίγυπτο, αλλά και η Συμφωνία των Πρεσπών και το θέμα της θεσμοθέτησης μυστικών κονδυλίων στο υπουργείο Μετανάστευσης αποτέλεσαν θέματα της συνέντευξης που παραθέτουμε παρακάτω την οποία έδωσε ο Βουλευτής Νέας Δημοκρατίας Αγγελος Συρίγος στην Εφημερίδα Συντακτών

• Μετά την υπογραφή του τουρκο-λιβυκού μνημονίου η Τουρκία κλιμακώνει περαιτέρω την προκλητική της στάση, προαναγγέλλοντας γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Ποια στρατηγική θα πρέπει να ακολουθηθεί απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο;

Το κρίσιμο χρονικό διάστημα που η Τουρκία μπορεί να κλιμακώσει επικίνδυνα είναι από τώρα μέχρι και τις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου, εάν εκλεγεί ο Τραμπ, ή την ανάληψη της διακυβερνήσεως των ΗΠΑ από τον νέο πρόεδρο στα τέλη Ιανουαρίου 2021.

Στο χρονικό αυτό διάστημα απαιτείται άσκηση διπλωματικών πιέσεων, λήψη σοβαρών αμυντικών μέτρων, περιλαμβανομένων και στρατιωτικών ασκήσεων με συμμαχικές χώρες, και καθορισμός των ορίων ανοχής της ελληνικής πλευράς στις περιοχές που θεωρούμε ότι έχουμε κυριαρχικά δικαιώματα. Η ασάφεια δημιουργεί τις προϋποθέσεις θερμού επεισοδίου. Παράλληλα πρέπει να γίνει ένας ουσιαστικός διάλογος στη χώρα για το τι έχουμε επιτύχει με τις πολιτικές που έχουμε ακολουθήσει μέχρι σήμερα και τι θέλουμε μακροπρόθεσμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

• Με δεδομένο ότι η τουρκική πλευρά κρατάει αρνητική στάση απέναντι σε μια από κοινού προσφυγή στη Χάγη, τι πιθανότητες δίνετε σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο και πώς βλέπετε την πρόταση του καθηγητή Χρήστου Ροζάκη για προσφυγή στη Χάγη με τη Λιβύη αντί της Τουρκίας;

Η πρόταση του κ. Ροζάκη βασίζεται σε σημείωμα της κυβερνήσεως Σάρατζ προς τον ΟΗΕ στις 27 Δεκεμβρίου 2019. Εκεί οι Λίβυοι ανέφεραν ότι θα εξέταζαν και το ενδεχόμενο προσφυγής στη Χάγη για το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο. Αξίζει από κάθε άποψη να επιδιώξουμε την προσφυγή στη Χάγη. Δυνητικός σύμμαχός μας είναι η διεθνής νομιμότητα που επικαλείται για την αναγνώρισή της η κυβέρνηση Σάρατζ. Εξ αντικειμένου, όμως, καλό είναι να μην τρέφουμε φρούδες ελπίδες. Ο Σάρατζ σήμερα αναπνέει με τουρκικούς πνεύμονες. Τυχόν προσφυγή στη Χάγη για τη νομιμότητα ή μη του τουρκο-λιβυκού μνημονίου ανατρέπει την τουρκική πολιτική για τη γαλάζια πατρίδα. Δεν θα τον αφήσουν οι Τούρκοι.

• Σας προβληματίζει το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε επενδύσει στη Λιβύη στον στρατάρχη Χάφταρ, ο οποίος όμως τώρα φαίνεται αποδυναμωμένος;

Οταν ο Χάφταρ επισκέφθηκε την Ελλάδα, ήλεγχε περισσότερο από το 90% του λιβυκού εδάφους, πολιορκούσε την Τρίπολη και βρισκόταν 7 χιλιόμετρα από το κέντρο της. Πρέπει επίσης να καταλάβουμε ότι ο Σάρατζ από τον Νοέμβριο του 2019 δεν πήρε μόνο θέση σε μία ελληνοτουρκική διαφορά. Με το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο δεν διεκδικούν μόνον οι Τούρκοι περιοχές ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Διεκδικεί και ο Σάρατζ τις περιοχές νοτίως της Κρήτης. Η βελτίωση των σχέσεων με το λιβυκό Κοινοβούλιο που εδρεύει στην ανατολική Λιβύη, στο Τομπρούκ, είναι απαραίτητη, εάν θέλουμε να ισορροπήσουμε την κατάσταση με τις επιλογές Σάρατζ.

• Η Ελλάδα θα μπορούσε να βρει ουσιαστική στήριξη σε επίπεδο Ε.Ε. και ΗΠΑ για την ακύρωση του τουρκο-λιβυκού μνημονίου ή είναι στην πράξη μόνη της;

Μία διεθνής συμφωνία, ακόμη και όταν είναι παράνομη, αφ’ ης στιγμής έλθει εν ισχύι, μπορεί να ανατραπεί μόνον με υπαναχώρηση μίας εκ των δύο χωρών που την υπέγραψαν ή με προσφυγή σε διεθνές δικαιοδοτικό όργανο. Καμία από τις δύο δυνατότητες δεν είναι αυτή τη στιγμή εφικτή. Ε.Ε. και ΗΠΑ μπορούν να ασκήσουν μόνον διπλωματικές πιέσεις. Αλλά είπαμε ότι ο Σάρατζ επιβίωσε και επανήλθε στο προσκήνιο χάρη στην Τουρκία. Δεν πρόκειται να ακούσει τρίτους.

• Εχουν εξαντληθεί οι δυνατότητες για μια συμφωνία με την Αίγυπτο;

Δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες από τις επαφές του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών με την αιγυπτιακή ηγεσία και δεν μπορούμε να πούμε εάν έχουν εξαντληθεί οι πιθανότητες συμφωνίας με την Αίγυπτο. Καλώς δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες. Εάν έχει υπάρξει πρόοδος, καλό είναι να τη μάθουμε την τελευταία στιγμή, όταν θα έχουμε και το αποτέλεσμα. Οι συνθήκες σήμερα δείχνουν ευνοϊκότερες για υπογραφή συμφωνίας σε σύγκριση με το παρελθόν. Οι Τούρκοι απειλούν ευθέως τον Αιγύπτιο πρόεδρο Σίσι.

Προσφέρουν αφειδώς βοήθεια στο κίνημα των Αδελφών Μουσουλμάνων που αντιστρατεύεται τον Σίσι. Εάν ο Σάρατζ επικρατήσει, η Λιβύη θα διοικείται από μία ισλαμική αδελφότητα που θα προσφέρει καταφύγιο και υποστήριξη στους Αιγύπτιους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Επιπλέον, το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο δημιουργεί ένα τείχος που κόβει την Αίγυπτο από την πρόσβασή της προς την Ευρώπη. Ολα αυτά πιστεύω ότι θα βαρύνουν στις αποφάσεις του Αιγύπτιου προέδρου.

• Με δεδομένη τη δύσκολη κατάσταση στα Ελληνοτουρκικά, δεν θεωρείτε ότι, παρά τις διαφωνίες της Ν.Δ. με τη Συμφωνία των Πρεσπών, λειτουργεί προς όφελος των εθνικών μας συμφερόντων το γεγονός ότι ως χώρα έχουμε κλείσει το ζήτημα με τους βόρειους γείτονές μας, το οποίο παρέμενε ανοιχτό επί δεκαετίες;

Είναι νωρίς να καταλήξουμε σε συμπεράσματα για το μέλλον της Συμφωνίας των Πρεσπών. Εχουμε εκλογές στα μέσα Ιουλίου. Πολλά θα εξαρτηθούν από το κόμμα που θα αναλάβει την εξουσία. Εάν κερδίσει το αντιπολιτευόμενο ΒΜΡΟ, η Συμφωνία των Πρεσπών θα βρεθεί υπό ισχυρή αμφισβήτηση.

Φανταστείτε αυτό να συμβεί μέσα στο φθινόπωρο όπου αναμένουμε εντάσεις με την Τουρκία. Το μείζον, όμως, με τη Συμφωνία των Πρεσπών είναι εάν σταμάτησε το ιδεολόγημα του «μακεδονισμού», όπως αυτό διαμορφώθηκε την περίοδο του Μεσοπολέμου. Εκεί πάσχει η συμφωνία. Ενώ επιλέγει το όνομα «Βόρεια Μακεδονία», δεν αποδίδει τον ίδιο επιθετικό προσδιορισμό στους κατοίκους της χώρας και στη γλώσσα τους. Η γλώσσα είναι το κατεξοχήν ταυτοτικό, εθνοτικό χαρακτηριστικό.

• Η υπόθεση των μυστικών κονδυλίων είχε εδώ και πολλά χρόνια πληγώσει το πολιτικό σύστημα. Ποια η ανάγκη, όχι μόνο να μην περιοριστούν, αλλά να διευρυνθούν με τη θεσμοθέτησή τους και στο υπουργείο Μετανάστευσης;

Το πρόβλημα δεν είναι η ύπαρξη μυστικών κονδυλίων. Κάθε σοβαρό κράτος είναι υποχρεωμένο να έχει μυστικά κονδύλια. Το κρίσιμο είναι ο έλεγχος των συγκεκριμένων κονδυλίων με τρόπο που θα διασφαλίζει και το απόρρητο και την ορθή διαχείρισή τους. Εκεί πρέπει να επικεντρωθούμε.

Εδώ και καιρό σκέφτομαι ότι ίσως θα μπορούσε να δώσει λύσεις στο θέμα ο έλεγχος από μία μικρή και ευέλικτη επιτροπή υπό την εποπτεία, όχι τον έλεγχο, της Βουλής. Τα μέλη της επιτροπής θα μπορούσαν να αποτελούνται από προσωπικότητες εγνωσμένου κύρους. Δόξα τω Θεώ, υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι στη χώρα μας. Το κρίσιμο είναι η ταχύτητα λήψεως αποφάσεων. Αλλιώς τα μυστικά κονδύλια θα καταλήξουν άθυρμα γραφειοκρατικών διαδικασιών και θα πάψουν να εξυπηρετούν τον σκοπό τους.