Η Ξένη Μπαλωτή συναντά το Kalithea Press με μια αποκλειστική συνέντευξη στους Χαρά Μητροπούλου και Δημήτρη Μπιζιώτα
Κυρία Μπαλωτή ευχαριστούμε που συναινέσατε για αυτήν την συνέντευξη.
Ποια είναι η Ξένη Μπαλωτή. Θα μπορούσατε μέσα σε λίγες λέξεις να μας παρουσιαστείτε;
Είναι μία απλή, καθημερινή πολίτις αυτής της χώρας. Ξυπνάει πάντα χαρούμενη και προσπαθεί να αποδείξει ότι ο Φιλόσοφος Ρουσσώ είχε άδικο γιατί οι άνθρωποι γεννιούνται καλοί και αν πραγματικά το θέλουν παραμένουν καλοί σε όλη τη ζωή τους! Βεβαίως, απομένει ο ορισμός του «καλού», αλλά δεν θέτει κάθε πρωί, όπως σηκώνεται από το κρεβάτι χαράματα, τέτοιου είδους ερωτήματα.
Το όνομα σας είναι Ξένη από πού βγαίνει ετυμολογικά και τι σημαίνει για εσάς με την ευρεία έννοια το Ξένη;
Για να χαμογελάσουμε, θα σας απαντήσω πως οφείλω την αυτοπεποίθηση μου στο όνομά μου. Χάρη σε αυτό την ανανεώνω συχνά. Είναι υπέροχο όταν συναντώ αρχικά άγνωστους ανθρώπους και με το τέλος της μικρής μας παρέας καταλήγουν να μου λένε: είσαι Ξένη, αλλά πλέον όχι ξένη μας!
Μου αρέσει να εμπνέω εμπιστοσύνη στους ανθρώπους και να αισθάνονται άνετα μαζί μου. Κατά τα λοιπά, η Ξένη έχει μία δική της Οσία προερχόμενη από την τσαρική Ρωσία που όταν έφτασε στην Μικρά Ασία ήταν μία ξένη.., κτλ,κτλ!
Το βιογραφικό σας πραγματικά εκπλήσσει, επί το επιεικέστερο και καταδεικνύει πόσο αξιόλογος και ενδιαφέρων άνθρωπος είστε, όπως και πόσο απαραίτητη μπορείτε να είστε και στην εθνική πολιτική αρένα. Θα βλέπατε κάτι τέτοιο στις επόμενες εκλογές;
Σας ευχαριστώ για το σχόλιο σας. Σε ποιόν δεν αρέσει ο καλός λόγος;
Κατ’αρχήν, για να είμαι υποψήφια στις εκλογές πρέπει να υπάρχει κόμμα που οι πολιτικές του θέσεις να με εμπνέουν για να το υπηρετήσω. Και αν υπάρχει, να μου το προτείνει. Η απάντησή μου δεν είναι έμμεσα παρακάλια για να μου το ζητήσουν, αλλά για να πω πως υπάρχουν πάρα πολλοί αξιόλογοι άνθρωποι τους οποίους ποτέ κανείς δεν προσκάλεσε να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην πατρίδα γιατί τα κόμματα έχουν, τις περισσότερες φορές, άλογες λογικές. Ωστόσο, η απάντησή μου σε προσωπικό επίπεδο είναι πως δεν επιθυμώ καθόλου να ζήσω αυτή την εμπειρία.
Πώς θα βλέπατε την ευρωπαική αναγέννηση να εφαρμόζεται στην χώρα μας;
Η ευρωπαϊκή αναγέννηση δεν έχει ατζέντα εσωτερικής πολιτικής, οπότε δεν εφαρμόζεται στη χώρα μας.
Με τις σπουδές στην Σορβόννη, στον τομέα Ιστορίας και ειδικότερα στην σύγχρονη Ευρωπαϊκή ιστορία, πιστεύετε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καταφέρει τους στόχους της;
Και αν όχι, τι θα έπρεπε να γίνει στο μέλλον για να αποφευχθούν γεγονότα σαν το Brexit;
Όταν αναφερόμαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συνήθως λησμονούμε ότι είναι μία εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (Ε.Ο.Κ) και συνεπώς οι τομείς ουσιαστικής δράσης της είναι πέριξ της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής. Από το 2008 και μετά, έγινε φανερό ότι αυτή η Ε.Ε. όχι μόνο δεν μας καλύπτει, αλλά αντίθετα θα τη θέλαμε παρούσα σε περισσότερες πολιτικές που καθορίζουν την καθημερινή μας ζωή.
Ο τομέας της υγείας, με την πρόσφατη κακή εμπειρία της πανδημίας, είναι το ιδανικό παράδειγμα ή το μεταναστευτικό ζήτημα. Αυτό σημαίνει πως η οικονομική Ε.Ε. πρέπει να γίνει και πολιτική ένωση με ομοσπονδιακές πολιτικές. Αντί να χρεώσω στην Ε.Ε. το Brexit, θα χρεώσω στους λαϊκιστές πολιτικούς τα εμπόδια που έβαλαν για να φρενάρουν την Ε.Ε. κάθε φορά που ήθελε να κάνει ένα βήμα μπροστά. Δεν χαίρομαι που το Ηνωμένο Βασίλειο επέλεξε το Brexit, χαίρομαι όμως που η Ε.Ε. από το 2016 και μετά επέλεξε να μείνει ενωμένη, αποφασισμένη και δημιουργική. Τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών του 2019, αυτό ακριβώς επιβεβαίωσαν.
Θα θέλατε να μας μιλήσετε για το συγγραφικό σας έργο;
Τη συγγραφή τη βιώνω ως μία επίπονη διαδικασία. Αφενός γιατί πρέπει να προγραμματίζω την ημέρα μου με ακρίβεια λεπτού, λαμβάνοντας υπόψη ότι εργάζομαι το πρωί, αφετέρου, πρέπει να έχω δημιουργήσει τις ώρες της συγγραφής αυτή την ψυχολογική κατάσταση που θα μου επιτρέψει η γραφή να γίνει συνώνυμο της απόλαυσης. Σε αυτά, αν προστεθεί και η δέσμευση μου προς τον εκάστοτε εκδότη να παραδώσω το κείμενο σε κάποιο ορισμένο χρονικό πλαίσιο, τότε μιλάμε για εφιάλτη!
Θα έλεγα αστειευόμενη, πως είναι μία διαδικασία μέσω της οποίας με εκδικείται ο Καβάφης γιατί ποτέ δεν αγάπησα την «Ιθάκη» του. Με ενδιαφέρει να φτάνω γρήγορα στην Ιθάκη για να έχω όλο το χρόνο μπροστά μου να απολαμβάνω το αποτέλεσμα.
Κατά τα λοιπά, μου αρέσει να γράφω βιογραφίες, περίπου τις λατρεύω, και για θέματα που ανήκουν μεν στην Ιστορία, αλλά έχουν συνέπειες έως τις ημέρες μας. Σε αυτή την περίπτωση ανήκει η ιστορία του Τείχους του Βερολίνου και της Γερμανίας συνολικότερα ή της Γαλλικής Επανάστασης, έργο του Διαφωτισμού που σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε στο παρελθόν, βλέπει τις αξίες της/του να αντιμετωπίζονται ως κάτι ανάξιο να απασχολήσει την καθημερινότητα μας.
Τι σημαίνει για εσάς συγγραφέας; Πόσα βιβλία έχετε γράψει;
Δεν έχω ορισμό για τον συγγραφέα και για να είμαι ειλικρινής ούτε τον επιθυμώ.
Έχω γράψει 14 βιβλία και σύντομα αναμένω άλλο ένα. Το 15ο μου θα είναι και το πλέον αγαπημένο μου βιβλίο. Πρόκειται για τη «Γαλλική Επανάσταση» που θα εκδοθεί από τις εκδόσεις ΕΣΤΙΑ, μία εστία που ονειρευόμουνα από τα μαθητικά μου χρόνια.
Δώστε μας την γνώμη σας για την Ναπολεόντεια περίοδο και τον ίδιο τον Ναπολέοντα. Ποιος ο ρόλος του στην διαμόρφωση της ιστορίας και ποια θα ήταν η εικόνα της Γαλλίας αν ο Ναπολέων δεν είχε υπάρξει;
Η ιστορία έχει δύο κανόνες απαράβατους. Ο πρώτος είναι να μην κάνουμε υποθέσεις τύπου «εάν δεν είχε υπάρξει ο Ναπολέων, τι θα…» και ο δεύτερος, ο ερευνητής ενός θέματος να μην έχει ιδιαίτερα αισθήματα για τον ήρωα του.
Συνεπώς, κρίνω το Ναπολέοντα βάσει των αποτελεσμάτων του έργου του και των μέσων που χρησιμοποίησε για να τα επιτύχει. Οι περισσότεροι μελετητές του εστιάζουν στον στρατηλάτη Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Λογικό, αλλά όχι πρωτότυπο. Η ιστορία είχε γνωρίσει πριν από αυτόν τον Μέγα Αλέξανδρο. Οπότε, δεν εντυπωσιάζομαι. Όμως, το διοικητικό, το νομικό, το πολιτιστικό και το ευρωπαϊκό έργο του, και είναι μόνο κάποιοι τομείς, που άφησε πίσω του ο Ναπολέων Α’ είναι πράγματι μοναδικό στην ιστορία.
Το επιτελικό κράτος, η οργάνωση της δημόσιας διοίκησης, ο Αστικός Κώδικας, το Μουσείο του Λούβρου και η διπλωματική αξία της πολιτιστικής πολιτικής, η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης στο πρότυπο των αρχαίων Αμφικτιονιών και η δημιουργία ενιαίου νομίσματος κά, είναι μέρος του δικού του έργου που είχε διεθνές αντίκτυπο. Pas mal, όπως θα λέγαμε χαμογελώντας!
Την 1 Ιουλίου η Γερμανία ανέλαβε για άλλη μια φορά την Προεδρία της Ευρώπης για έξι μήνες. Είναι η τελευταία φορά που η Καγκελάριος Μέρκελ θα έχει ηγετικό ρόλο αφού με όσα γνωρίζουμε δεν πρόκειται να θέσει υποψηφιότητα πάλι στη χώρα της. Υπάρχει περίπτωση στο μέλλον η Ευρώπη να γίνει ομοσπονδιακό κράτος όπως οι ΗΠΑ;
Η Α.Μερκελ ξεκαθάρισε στην καθιερωμένη καλοκαιρινή της συνέντευξη, τον Ιούνιο, ότι δεν θα είναι εκ νέου υποψήφια Καγκελάριος της Γερμανίας, αλλά δεν ρωτήθηκε εάν θα δεχόταν να είναι η Πρώτη Πρόεδρος των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης!
Νομίζω πως «υπάρχει περίπτωση», για να απαντήσω στο ερώτημά σας. Αν θα επιτευχθεί, αυτό είναι άλλο ζήτημα. Πάντως, για να φτάσουμε σε αυτό το ερώτημα, χρειάστηκαν να γίνουν δύο άσχημα στον κόσμο: να εκλεγεί ο 45ος Πρόεδρος των ΗΠΑ και να έρθει η πανδημία. Υψηλό κόστος πλήρωσε ο κόσμος για να πετάξει στα σκουπίδια τη χρυσή ευκαιρία να αποκτήσουμε την Ομοσπονδιακή μας Ευρώπη.
Έχετε πολλές φορές δηλώσει σε συνεντεύξεις και σε ιδιωτικές συζητήσεις ότι δεν είχατε σκοπό να κάνετε πολιτική καριέρα, αν και στέλεχος του En Marche! του Ε.Μακρόν. Τι σας έκανε να λάβετε μέρος στις ευρωεκλογές με το Ποτάμι;
Ναι, το περί πολιτικής καριέρας συνεχίζει να ισχύει.
Έλαβα μέρος στις Ευρωεκλογές του 2019 γιατί υπήρχε το ΠΟΤΑΜΙ, το μοναδικό κόμμα στη χώρα μας που είχε ευρωπαϊκή ατζέντα από ιδρύσεων του. Ας μην λησμονείται πως μόλις ιδρύθηκε το ΠΟΤΑΜΙ, η πρώτη επίσκεψη που έκανε ο επικεφαλής του ήταν στον τότε Πρόεδρο της Ε.Ε., Ζ-Κ Γιουνκέρ. Κίνηση ιδιαίτερα συμβολική και πολιτική. Η συμμετοχή μου στο ευρωψηφοδέλτιο του συνδέεται με την συνεργασία που είχε προκύψει ανάμεσα στο ΠΟΤΑΜΙ και το κόμμα En Marche! ώστε να προωθηθεί η πολιτική ατζέντα του ευρωπαϊκού κόμματος «Αναγέννηση της Ευρώπης», την οποία όχι μόνο αποδεχόμουν πλήρως, αλλά και σθεναρά υποστήριξα και υποστηρίζω. Η Ε.Ε. που τώρα μιλά για σχέδιο Μάρσαλ στην Ευρώπη λόγω της πανδημίας δεν θα υπήρχε εάν δεν είχε προηγηθεί η επιτυχία, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, της «Αναγέννησης».
Ήταν εξαιρετική εμπειρία η συμμετοχή μου στις Ευρωεκλογές και εκ του αποτελέσματος αισθάνομαι υπερήφανη που πάλεψα για την ιδέα της ευρωπαϊκής αναγέννησης.
Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον αν μας μιλούσατε για τον Εμμανουελ Μακρόν ως πολιτικό και ως άνθρωπο. Το βιβλίο του «Επανάσταση» τι πρεσβεύει για την Ελλάδα;
Δεν θα έκανα το λάθος να αναφερθώ στον άνθρωπο Ε.Μακρόν γιατί θα έμπαινα στην κατηγορία αυτών που φωτογραφιζόμενοι με ένα δημόσιο πρόσωπο θέλουν να μας κάνουν να πιστέψουμε ότι δειπνούν μαζί, τουλάχιστον!
Τον έχω συναντήσει τον Πρόεδρο Μακρόν. Με έχει εντυπωσιάσει η δύναμη των ματιών του και σε αντίθεση από την εικόνα που έχει σχηματιστεί για αυτόν, από μακριά, η ανεπιτήδευτη προσοχή που δείχνει στον συνομιλητή του και η αίσθηση πως είναι έτοιμος να του αφιερώσει όσο χρόνο θέλει για να του πει αυτά που επιθυμεί. Μοναδική περίπτωση.
Στο βιβλίο του «Επανάσταση», στο κεφάλαιο «Ευρώπη», γραμμένο το 2016, κάνει κάτι ιδιαίτερα έξυπνο. Αντί να βάλει στο στόχαστρο τη χώρα μας για την κρίση στην ευρωζώνη, παίρνει ως αφορμή την ελληνική περίπτωση για να καταδείξει τα λάθη που έκανε η Ε.Ε. στη διαχείριση της κρίσης. Αλλά δεν μένει εκεί. Προτείνει λύσεις και νέες πρακτικές, μέρος των οποίων βλέπουμε τώρα στην Ε.Ε. να υιοθετούνται. Με άλλα λόγια, πέτυχε και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο!
Δηλώσατε κάποια στιγμή οτι νιώθετε πρώτα Ευρωπαία και μετά Ελληνίδα. Δεν είναι αντιφατικό η αρνητικό; Γιατί στην περίπτωση που σας ζητηθεί να πάρετε θέση η να επιλέξετε, κανονικά θα πρέπει να κινηθείτε σαν Ευρωπαία. Αυτό πώς θα το διαχειριζόσασταν;
Θεωρητικά, είναι μία δύσκολη ερώτηση, αλλά για εμένα πανεύκολη. Όταν ο μύθος της Ευρώπης είναι ελληνικός, όταν οι μεγάλοι φιλόσοφοι της ευρωπαϊκής ιστορίας της φιλοσοφίας έχουν εμπνευστεί και υιοθετήσει τις αρχαιοελληνικές ιδέες, όταν η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή κοινωνική επανάσταση, η Γαλλική, έγινε με πρότυπο την αρχαιοελληνική δημοκρατία και το ρόλο του ενεργού πολίτη στον Δήμο, όταν η μεγαλύτερη εθνικοαπελευθερωτική επανάσταση, η δική μας του 1821, δια του Φιλελληνισμού έγινε η πρώτη εκδοχή της κοινής ευρωπαϊκής μας συνείδησης, όταν η ανάρτηση της ναζιστικής σημαίας στην Ακρόπολη αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα σοκ της ευρωπαϊκής ηπείρου, τότε θεωρείτε ότι δεν δικαιούμαι να αισθάνομαι πρώτα ευρωπαία ενώ η Ευρώπη είναι κομμάτι της πατρίδας μου, στο επίπεδο των ιδεών; Και για να είμαι περισσότερο συγκεκριμένη: σε προσωπικό επίπεδο, η έννοια της «ιδέας» είναι κινητήριος μοχλός του είναι μου.
Και για να έρθω στην πρακτική πλευρά: με ρωτάτε «αν μου ζητηθεί να πάρω θέση..». Υποθέτω πως φοβάστε ότι κάποια ωραία ημέρα, όλη η υπόλοιπη Ευρώπη θα συνασπιστεί για να κάνει πόλεμο στην Ελλάδα. Αλλά ακόμη και εάν συμβεί αυτό το παγκόσμιας εμβέλειας γεγονός, πάλι δεν θα έχω δυσκολία. Θα είναι τόσοι οι σύγχρονοι Φιλέλληνες που θα μας συντρέξουν που τελικά, οι «υποτιθέμενοι εχθροί μας» θα έχουν πρόβλημα και θα επιλέξουν να το ξανασκεφτούν!
Το «τραγικό 2015» πήρα για δεύτερη φορά στη ζωή μου μέρος σε διαδήλωση. Ήταν πράγματι μία από τις στιγμές που έπρεπε να αποφασίσω ανάμεσα στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Προφανώς και επέλεξα να σταθώ στο πλευρό της χώρας μας, επιλέγοντας χωρίς σκέψη το «Ναι». Η θέση της Ελλάδας είναι και πρέπει να είναι εντός του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Λυπάμαι που αισθάνομαι την ανάγκη να συμπληρώσω πως όσοι ζήσαμε το τραυματικό 2015 δεν πρέπει ποτέ ούτε να το ξεχάσουμε και ούτε να το συγχωρήσουμε. Ας αναλογιστούμε το εθνικό μας αύριο, μετά την οικονομική καταστροφή που έχουμε υποστεί συνέπεια και της πανδημίας, αν είχαμε εγκαταλείψει το φυσικό μας χώρο τι μέλλον θα είχαμε.
Θα ήθελα να μου επιτρέψετε να θέσω και εγώ ένα ερώτημα; Έχουμε διερωτηθεί γιατί οι χώρες του τέως Ανατολικού Μπλοκ, από Βουλγαρία έως Βαλτική, αν και μπήκαν στην ΕΕ μόλις λίγα χρόνια κατάφερα να αποκτήσουν θέσεις-κλειδιά στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, ενώ εμείς, συνδεδεμένοι με την ΕΕ, τότε ΕΟΚ, από το 1961 περιοριζόμαστε σε ασήμαντα χαρτοφυλάκια; Μήπως μία απάντηση προέρχεται και από το γεγονός ότι θεωρούμε πως η υπόθεση Ευρώπη δεν μας αφορά και συνεπώς δεν κυνηγάμε στις θέσεις ευθύνης; Γιατί, όπου υπήρξαν ελληνικές προσωπικότητες που πίστευαν πραγματικά στην Ευρώπη, π.χ. Β.Παπανδρέου και Α.Διαμαντοπούλου, έργο παράχθηκε.
Τι έργο επιτελεί το κέντρο ναπολεόντειων μελετών (ΚΝΜ) με την επωνυμία “Souvenir napoléonien”, στην Ελλάδα και ποια η σχέση του Ναπολέοντα A’ με την Ελλάδα;
Για την σχέση του Ναπολέοντα Βοναπάρτη με την Ελλάδα θα σας παραπέμψω στο βιβλίο μου με τον τίτλο «Βοναπάρτης και Ελλάδα. Η ιστορία και ο μύθος», από τις εκδόσεις «Κύφαντα».
Το “Souvenir napoléonien” είναι το παλαιότερο στη Γαλλία, από το 1937, κέντρο μελετών της ναπολεόντειας ιστορίας με παραρτήματα σε πάρα πολλές χώρες του κόσμου, έως και την Λατινική Αμερική. Σκοπός του είναι να μελετά και να προβάλει εκείνες τις πτυχές που καθιστούν ιδιαίτερη την προσωπικότητα του Ναπολέοντα Βοναπάρτη σε σχέση με το έργο του. Οι δύο Γαλλοκρατίες στα Επτάνησα, από την οπτική της ιστορίας, άφησαν π.χ. πίσω τους εξαιρετικό έργο σε πολλά επίπεδα που δεν έχει μελετηθεί σε όλες τις εκφάνσεις του.
Αποδεχόμενη την εκπροσώπηση του στην Ελλάδα, το 2019, στην πραγματικότητα απέβλεπα στο να προκαλέσω το ενδιαφέρον ώστε να μελετηθεί η ναπολεόντειος περίοδος στη χώρα μας, από τη δική μας οπτική και έτσι να διεκδικήσουμε με αξιώσεις να εξαχθεί η εθνική μας ιστορία και στις άλλες χώρες. Θεωρώντας στη χώρα μας πως ο Ναπολέων Α’ δεν μας αφορά, στην πραγματικότητα παραβλέπουμε π.χ. μία πτυχή του Φιλελληνισμού που έχει γεωπολιτική προσέγγιση και πως οι περισσότεροι Γάλλοι Φιλέλληνες που συμμετείχαν στο 1821 ήταν στρατιωτικοί που είχαν υπηρετήσει στην Μεγάλη Στρατιά του. Άρα, ήρθαν εδώ για να προσφέρουν και να επενδύσουν στο νέο Κράτος μας τις εμπειρίες τους.
Ένα χρόνο μετά, θα έλεγα, εκ του αποτελέσματος, πως ο στόχος μου έχει επιτευχθεί. Ήδη, στη Γαλλία, τον Φεβρουάριο του 2020 οργανώθηκε η πρώτη εκδήλωση/διάλεξη για το 1821 μας και στην Ελλάδα, Γάλλοι ιστορικοί του “Souvenir napoléonien” θα συμμετάσχουν σε ιστορικά συνέδρια που θα γίνουν μέσα στον επόμενο χρόνο, όπως αυτό π.χ. που οργανώνεται από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Υπάρχουν ακόμη πολλά σχέδια που θα ανακοινώσουμε προσεχώς.
. Οταν ήσασταν μικρή τι θέλατε να γίνετε όταν μεγαλώσετε και αν γυρίζατε τι χρόνο πίσω θα ακολουθούσατε την ίδια πορεία πιστεύετε η Όχι;
Όταν ήμουν μικρή ήθελα να γίνω δικαστής! Είχα αυξημένο το αίσθημα του δικαίου και λέω «είχα» γιατί δεν μπορεί να φανταστεί κάποιος πως ένα παιδί 7 ετών ξέρει ότι δίκαιο είναι κάτι άλλο από το κερδίζει πάντα αυτό στα παιχνίδια με τους φίλους του! Βέβαια, την επιθυμία για το δικαστικό σώμα την κράτησα έως την Γ’ γυμνασίου, όμως η μητέρα μου που με ήξερε από την καλή και την ανάποδη, όπως κάθε μάνα το παιδί της, μου έλεγε: εμένα δεν θα με βλαστημάει ο κόσμος γιατί εσύ θα θέλεις να χτιστούν και άλλες φυλακές για να χωρέσουν όλοι αυτοί που θα χειριστείς τις υποθέσεις τους!
Μετά από αυτό το «μανιφέστο» κάναμε με τη μαμά ένα ντηλ: εγώ θα διάλεγα να σπουδάσω οτιδήποτε άλλο αγαπούσα, εκτός της νομικής, και οι γονείς μου θα χρηματοδοτούσαν τις σπουδές μου στη Γαλλία. Τότε, κατάλαβα ότι το μόνο που αγαπούσα ήταν η Ιστορία γιατί δεν διαπραγματεύτηκα καθόλου την πρότασή της.
Συνεπώς, αν ο χρόνος γυρνούσε πίσω, θα είχα ένα άγχος λιγότερο γιατί θα ήξερα από την αρχή τι ήθελα να σπουδάσω. Θεωρώ πως είμαι ένας ευτυχισμένος άνθρωπος, οπότε όλα τα άλλα θα ήταν ίδια και απαράλλακτα.
Με αφορμή την ιδιαίτερη σχέση που έχετε με την Γαλλία. Η Ελλάδα ξεκίνησε την Δημοκρατία και τον Πολιτισμό, η Γαλλία ξεκίνησε τον Διαφωτισμό σήμερα οι δύο χώρες πιστεύετε ότι μπορούν να πρωταγωνιστήσουν;
Η Ελλάδα δεν θα πάψει ποτέ να είναι η κοιτίδα του πολιτισμού και η πατρίδα της Δημοκρατίας. Συνεπώς, θα πρωταγωνιστεί πάντα στα ζητήματα ουσίας που περιστρέφονται γύρω από τον άνθρωπο. Η Γαλλία, από την πλευρά της, μέσα από το αξιακό σύστημα που έφερε η Επανάστασή της του 1789, έκανε πράξη τις αρχαιοελληνικές ιδέες μας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, αυτές οι δύο χώρες θα είναι πάντα πρωταγωνίστριες.
*Συνέντευξη από την Χαρά Μητροπούλου και τον Δημήτρη Μπιζιώτα*
Ακολουθήστε το Kalithea Press στο Google News Feed, για να ενημερώνεστε σωστά και έγκαιρα
