Η ιστορία των περιπτέρων

Η λέξη περίπτερο στην αρχαιότητα ήταν επίθετο π.χ περίπτερος ναός, ο ναός που περιβαλλοταν από κίονες.

Στην Ελλάδα εμφανίσθηκαν με την ίδρυση του ελληνικού κράτους στο Ναύπλιο σαν καπνοπωλεία και μετά ήρθαν και στήν Αθήνα.. Σιγά σιγά προστέθηκαν και άλλα προιόντα μεταξύ των οποίων και το πρώτο φιλολογικό περιοδικό το  ΙΡΙΣ.

Το 1889 ξεκίνησε η χορήγηση αδειών περιπτέρων  σε τραυματίες πολέμου και άρχισε η διάθεση εφημερίδων  μέσω των περιπτέρων.Η εξάπλωση των περιπτέρων συνεχίστηκε και σε αστικά κέντρα της περιφέρειας μετά την ήττα της Ελλάδας  το 1897.

Στην Αθήνα το πρώτο περίπτερο εμφανίσθηκε στην Πανεπιστημίου το 1911 και το 1914 η όψη των περιπτέρων γίνεται ομοιόμορφη.Ενα ξύλινο  κατασκεύασμα 0.70χ0.70 οπου τραυματίες πολέμου προσπαθούσαν να επιβιώσουν μέσω  αυτού του επαγγέλματος.

Ο  τότε Δήμαρχος Αθηναίων βάσει νομοσχεδίου χορηγεί άδεια περιπτέρων στους ανάπηρους τραυματίες πολέμου και σε μέλη οικογενειών φονευθέντων  τα οποία δεν  είχαν πόρους ζωής.

Αυτές οι άδειες  παραχωρήθηκαν στην Πανελλήνια  Ενωση τραυματιών Πολέμου η οποία θα καθόριζε και το σχημα και το μέγεθος των περιπτέρων..

Τελικώς τα περίπτερα ήταν σαν στολισμός της πόλης και επίσης μέσον εξάπλωσης  εφημερίδων, περιοδικού τύπου και βιβλίων, συγχρόνως δε ένα μέσον διαφήμισης των επιχειρήσεων.

Η παραχώρηση των περιπτέρων ήταν προσωπική και δεν επιτρεπόταν να πουληθεί , να μεταβιβασθεί, να εκμισθωθεί.  Σε περίπτωση θανάτου η χρήση και εκμετάλλευση μεταβιβαζόταν στην οικογένεια του αναπήρου μόνο για μία πενταετία και μετά επανερχόταν  στον έλεγχο της Ενωσης.Τα ποσά της μίσθωσης  μεταφερόταν σε ένα ειδικό ταμείο προικοδότησης θυγατέρων των δικαιούχων.

Σημαντικός ο ρόλος του περιπτέρου στην καθημερινότητα των κατοίκων των μεγαλων αστικών κέντρων σε εποχές κρίσιμες για την πορεία του Ελληνικού Κράτους. Στα περίπτερα είχε δοθεί αποκλειστικό δικαίωμα πώλησης καπνοβιομηχανικών προιόντων, , εφημερίδων , ζαχαρωδών προιόντων και ειχαν αποτελέσει  σημείο συνάντησης και επικοινωνίας  της γειτονιάς  λόγω των συσκευών τηλεφώνου που διέθεταν.

Ενα περίπτερο ηταν και η απαρχή του καταστήματος ΜΙΝΙΟΝ, που γνωρίζουμε εμείς οι παληότεροι, αρχικά στην οδό Σταδίου και μετά στην Αιόλου 104. Ο Γιάννης Γεωργακάς ιδρυσε το 1934 το περίπτερο με το όνομα ΜΙΝΙΟΝ. Εκλεισε τις δύο πλαινές πτέρυγες του περιπτέρου και τις μετέτρεψε  σε βιτρίνες  οπου άρχισε να εκθέτει και άλλα προιόντα, στυλό, γυαλιά, σουγιάδες, είδη ξυρίσματος

Στα τέλη της δεκαετίας του 1940 τσίχλες, σοκολάτες, αναψυκτικά με τα πρώτα ψυγεία πάγου,  Ετσι εγχώριες εταιρίες αναψυκτικών  (ΗΒΗ, ΙΟΝ) διέθεταν στα περίπτερα τα προιόντα τους  επάνω στις τέντες των περιπτέρων υπήρχε διαφημιστική προβολή των εταιριών ξεκινώντας έτσι  το σύγχρονο marketing.

Αργότερα αλλάζουν οι διαστάσεις και η εμφάνιση 1.30 χ 1.50 με ρολλά και ψυγεία και τοποθετούνται σε πλατείες και πάρκα,και στις στάσεις των λεωφορείων

Κατα τις δεκαετίς 1950 και 1960 εμφανίζονται τα κοκκινα τηλέφωνα -κερματοδέκτες και εσωτερική μετανάστευση που καθιστά απαραίτητη την τηλεφωνική επικοινωνία με τους συγγενείς και φίλους στους τόπους καταγωγής.  Οι περιπτεράδες γίνονται το αυτί και το μάτι  της γειτονιάς και το 1980 παραχωρείται κοινόχρηστος χώρος στα περίπτερα από την τοπική αυτοδιοίκηση. Το 1997 με τις εργασίες του μετρό καταρρέει το πρώτο περίπτερο της Αθήνας.

Το 2002 δίνονται άδειες σε αναπήρους του άμαχου πληθυσμού π.χ άνθρωποι που τραυματίσθηκαν από νάρκες η αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης.

Τα προιόντα που πωλούνται στα περίπτερα φθάνουν τους 2500 κωδικούς. Μεταξύ των οποίων γαλακτοκομικά προιόντα, σαντουιτς και το 2006 αυξάνονται οι διαστάσεις σε 1.50 χ 1.70 με εμβαδόν 2.55 τμ.

Το 2007 δίνονται άδειες σε βετεράνους του πολέμου στην Κύπρο και ο χώρος αυξάνει σε 4.25 τμ και μέχρι 6,35 τμ για ψυγεία.  Τα ενοίκια κυμαίνονται σε 700 -1300 ευρώ.

Το 2010 ο περιπτεράς απέναντι στη Στοά του Βιβλίου εγκαθιστά το antistresssystem, ενας χάρτινος σωληνας μεταφέρει τα ρέστα  στο γυάλινο μπώλ.

Το 2012 το κράτος εκχωρεί το 70% των περιπτέρων στους δήμους και το 30% σε άτομα με ειδικές ανάγκες και πολυτέκνους, αλλά οι άδειες δεν μεταβιβάζονται ούτε κληρονομούνται.  Παραχωρούνται με δημοπρασία για 10 χρόνια και απαγορεύεται η αναμίσθωση  η εκμίσθωση.

Το 2013 ο αριθμός των περιπτέρων ειναι 10000 σε όλη την Ελλάδα. 3000 στην Αττική και πολλά  από αυτά είναι εγκαταλελλειμένα..  Συγχρόνως εμφανίζεται η καινούργια μορφή ,τα Kioskys. Ο τζίρος των περιπτέρων υπολογίζεται σε 5 δισ ευρώ και το κέρδος  στους ιδιοκτήτες ειναι 9-10%.  3500 περίπτερα έχουν κλείσει και οι δήμοι εφαρμόζουν πρόγραμμα κατεδάφισης.

Τα περίπτερα όπως τα συναντάμε στην Ελλάδα, μεμονωμένα οικοδομήματα και όχι κανονικά μαγαζιά δεν τα βρίσκουμε πουθενά στον κόσμο.  Είναι ένα ελληνικό σημείο αναφοράς, μια   χαρακτηριστική εικόνα της Ελλάδας από τα πρώτα χρόνια του 20 ου  αιώνα.  Η συνεισφορά τους στην εγχώρια οικονομία και στην  έννοια της διαφήμισης και του marketing ηταν τεράστια  και καταλυτική.. Και ας.

Τώρα με την αλματώδη πρόοδο της τεχνολογίας ας προετοιμασθούμε να αποχαιρετήσουμε  πολλά  σημαντικά γνωρίσματα της Ελληνικής πραγματικότητας  και ας ελπίσουμε οτι η καινουργια  διευθέτηση των πραγμάτων θα είναι  ευνοική για την καθημερινότητά μας.

https://www.youtube.com/watch?v=cfmrk1th5Ag

Facebook Comments Box