ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Ο διακεκριμένος ομογενής Οικονομολόγος και Διευθύνων Σύμβουλος του «Black Summit Financial Group», Δρ Ιωάννης Χαραλαμπάκης (Dr. John Charalambakis) μιλάει στο «Περιοδικό» για το επενδυτικό ενδιαφέρον για τα λιμάνια Αλεξανδρούπολης και Καβάλας, όπως επίσης και τα οφέλη που θα έχει για την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή η επικείμενη αξιοποίησή τους.
Παράλληλα, ο Δρ Χαραλαμπάκης εκφράζει την άποψη ότι η Ελλάδα, μετά τις αναμενόμενες επενδύσεις «θα είναι άλλος τόπος μετά το πέρας δεκαετίας», ενώ εκφράζει την πεποίθηση ότι θα ανακάμψει συντομότερα του αναμενομένου από την οικονομική κρίση της πανδημίας.
Επιπλέον, επαναλαμβάνει τη δυσπιστία του σχετικά με το ευρώ ως ενιαίο νόμισμα, ενώ προβληματίζεται για το μέλλον του αμερικανικού χρέους, αφήνοντας να εννοηθεί ότι έχει τις αμφιβολίες του σχετικά με το πακέτο του 1,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, που ψηφίστηκε πρόσφατα.
Κύριε Χαραλαμπάκη, θα ήθελα πρώτα να εστιάσουμε στην προσωπική σας πορεία. Από τις σπουδές σας μέχρι το πώς καθιερωθήκατε επαγγελματικά εδώ στην Αμερική.
Εγώ γεννήθηκα στον Πειραιά. Οι σπουδές μου στην Ελλάδα ήταν στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο, την πρώην ΑΣΟΕΕ, από τα 18 μέχρι τα 22 μου χρόνια, όταν και ήρθα στην Αμερική για να κάνω MBA, με έμφαση στην Ανάλυση Ρίσκου (Risk Analysis) και την Αναλογιστική Επιστήμη (Actuarial). Συνέχισα για διδακτορικό από το 1989 έως και το 1994 και, ταυτόχρονα, άρχισα να διδάσκω στο Πανεπιστήμιο. Το 1992 ήρθα στο Κεντάκι κι έγινα Επίκουρος Καθηγητής (Assistant Professor), το 1996 αναβαθμίστηκα σε Αναπληρωτή και στην συνέχεια Καθηγητής πλήρους απασχόλησης. Δίδαξα εκεί μέχρι και το 2009. Από το 2000 συμβούλευα την Black Summit σε θέματα χαρτοφυλακίου και κατανομής περιουσιακών στοιχείων (Asset Allocation). Εχω διατηρήσει την θέση μου στο Πανεπιστήμιο του Κεντάκι. Επίσης, διδάσκω στο «Patterson School of Diplomacy», που θεωρείται ένα από τα κορυφαία στον τομέα του. Από το 2010 η βασική μου απασχόληση είναι στην Black Summit. Στην αρχή πήγα ως αναλυτής και το 2013 έγινα συνέταιρος (partner).
Μιλήστε μας λίγο για το «Black Summit Financial Group», το οποίο επιθυμεί να εμπλακεί και σε επενδύσεις στην Ελλάδα.
Το «Financial Group Black Summit» εστιάζει στη διαχείριση πλούτου και περιουσιακών στοιχείων (wealth and asset management). Για τη διαχείριση πλούτου, αφορά άτομα, οικογένειες ή εταιρείες. Η διαχείριση περιουσιακών στοιχείων αφορά κυρίως τις εταιρείες. Ασχολείται επίσης με παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε εταιρείες (corporate consulting) ενώ από το 2018 έχει προχωρήσει στην εξαγορά μιας πλατφόρμας που εστιάζει σε εμπορεύματα (commodities), αλλά και το φυσικό αέριο. Πελάτες μας είναι από την εταιρεία πετρελαίων Chevron μέχρι την Coca Cola και την Bank of America. Μια από τις βασικές προτεραιότητές μας είναι, από πέρυσι, η συμμετοχή μας στην ιδιωτικοποίηση των λιμανιών στην Αλεξανδρούπολη και την Καβάλα. Είναι ένα εγχείρημα που βρίσκεται σε εξέλιξη. Η λίστα των τελικών υποψηφίων που θα κληθούν να δώσουν δεσμευτικές προτάσεις θα ανακοινωθεί από τέλη Μαρτίου έως αρχές Απριλίου. Δουλεύουμε πολύ τόσο με την ελληνική όσο και την αμερικανική κυβέρνηση για να πετύχουμε τον στόχο μας. Το πρότζεκτ της Αλεξανδρούπολης είναι ένα ενεργειακό, εμπορικό και στρατιωτικό κέντρο. Εχουμε δώσει τα χαρτιά μας και πάμε για την τελική προσφορά.
Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος των περιφερειακών λιμανιών, τα οποία η Ελλάδα άφησε ουσιαστικά ανεκμετάλλευτα για δεκαετίες;
Το λιμάνι μπορεί να γίνει ένα κέντρο οικονομικής ανάπτυξης και δραστηριότητας. Από μόνο του, όταν προσελκύσει μια επένδυση της τάξεως των 50 έως 100 εκατομμυρίων ευρώ εκεί, φέρνει χρήμα, εργασία και σταθερότητα στην περιοχή. Για παράδειγμα η Αλεξανδρούπολη, λόγω του γεγονότος ότι θα γίνει ενεργειακός κόμβος, θα μπορέσει να σταθεροποιήσει και την ενεργειακή ασφάλεια της Ελλάδας. Αυτό μπορεί να το κάνει σε συνδυασμό και με το λιμάνι της Καβάλας, αφού αμφότερα τα λιμάνια αυτά πρόκειται να γίνουν ενεργειακά κέντρα. Να σας δώσω κι ένα παράδειγμα. Και από τις δυο πόλεις περνάει ο αγωγός του TAP. Μπορούν να γίνουν εργοστάσια, μικρά ή μεγάλα, παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας χρησιμοποιώντας φυσικό αέριο το οποίο δεν είναι όπως η πράσινη ενέργεια αλλά είναι πιο καθαρό από πετρέλαιο ή το κάρβουνο. Αρα τα δυο λιμάνια αυτά συνδράμουν όχι μόνο στην περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη αλλά και στην ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής, Ελλάδας και των Βαλκανίων. Ενισχύεται ιδιαίτερα ο ρόλος της Ελλάδας στην ανάπτυξη της περιοχής, προκειμένου να απομακρυνθεί από την επιρροή της Τουρκίας. Για να είμαι πιο συγκεκριμένος: Οταν οι Αιγύπτιοι αγοράζουν σιτηρά το κάνουν είτε από τη Ρουμανία, είτε από την Ουκρανία. Φορτώνεται λοιπόν ένα καράβι 50.000 τόνους με σιτηρά. Θα πρέπει να διασχίσει τη Μαύρη Θάλασσα, που απαιτεί 2 με 3 μέρες. Υπόψη ότι κάθε καράβι θέλει χονδρικά για να λειτουργήσει ένα ποσό των 20.000 ευρώ την ημέρα. Αρα του κοστίζει 60.000 να φτάσει μέχρι τον Βόσπορο. Ο Βόσπορος είναι ένα κανάλι από το οποίο δεν περνάνε πολλά πλοία ταυτόχρονα. Μαζεύονται στην ουρά και περιμένουν. Θα περιμένουν τουλάχιστον δυο μέρες. Αρα 40.000 κόστος εδώ. Βάλτε και 60 χιλιάρικα που πρέπει να πληρώσεις στον Ερντογάν για να περάσεις από εκεί. 60 + 40 + 60 = 160.000 κόστος. Ολο αυτό θα καταλήξει στις 180.000. Οταν θα το κάνει μέσω Αλεξανδρούπολης θα ακολουθήσει διαφορετική διαδρομή, θα παρακάμψει τον Βόσπορο και δεν θα του κοστίσει πάνω από 20.000. Πλέον, οι πλοιοκτήτριες εταιρείες δεν επαφίονται στην καλή θέληση του Τούρκου. Ολα θα ανέβουν πολύ με τον περιορισμό των εξόδων. Από εκεί και πέρα, υπάρχει και η περιφερειακή ανάπτυξη. Η Σαμοθράκη, για παράδειγμα, είναι 1,5 ώρα από την Αλεξανδρούπολη. Γιατί να είναι εγκαταλελειμμένη; Οταν θα συνδέεται με ένα τέτοιο κέντρο, θα μπορεί να αναπτυχθεί το Real Estate και να δοθούν κι άλλες ευκαιρίες ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, διαφημίζεται και η χώρα έτσι. Παράλληλα, όμως, σταματάει και η εξάρτηση από τον Βόσπορο, τους Κινέζους και τους Ρώσους, που έχουν καταπνίξει την Ελλάδα στο λιμάνι του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης. Δεν υπάρχει παρουσία ελληνοαμερικανική στα λιμάνια. Σχεδιάζεται επίσης η Αλεξανδρούπολη να γίνει κέντρο εκπαίδευσης του ΝΑΤΟ, μέσα και έξω (in and out). Αυτό σημαίνει διπλά έσοδα κάθε χρόνο. Το μήνυμα που στέλνεται είναι ότι η Αλεξανδρούπολη γίνεται η γέφυρα, το όριο της Ευρώπης. Σημειώστε ότι δεν γνωρίζουμε εάν η Τουρκία θα είναι μέλος του ΝΑΤΟ το 2016. Αρα ενισχύεται ο σκοπός της Ελλάδας από πλευράς αμυντικής. Για αυτό έχετε δει και δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο, που σχολιάζουν την αμερικανική στρατιωτική παρουσία.
Στην προώθηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος, βρήκατε πρόσφορο έδαφος ή το ελληνικό σύστημα εξακολουθεί να παρουσιάζει παθογένειες;
Δρ Ιωάννης Χαραλαμπάκης (Dr. John Charalambakis).
Δεν θα μπορούσε να γίνει τίποτα αν δεν είχαμε την υποστήριξη του Αμερικανού Πρέσβη Τζέφρι Πάιατ. Οι κουβέντες μου με τον κ. Πάιατ ξεκίνησαν πριν δυόμιση χρόνια. Ηταν δικός του οραματισμός κάτι να γίνει οικονομικά και εμπορικά βιώσιμο και να ενισχύσει τις θέσεις της Ελλάδας και της Συμμαχίας. Για να έρχονται σιτηρά και να κινείται η εμπορική συνδιαλλαγή μέσα από την Αλεξανδρούπολη, όπου θα γίνεται και αποθήκευση, χρειάζεται να εκπαιδεύσεις ανθρώπους. Μπορεί να γίνει ειδική σχολή στο Πανεπιστήμιο. Μην ξεχνάμε ότι οι Μύλοι Θράκης έχουν ιστορία στην παραγωγή σιτηρών. Γιατί να είναι το Λονδίνο ένα κέντρο και να μην είναι και η Ελλάδα; Βρήκα λοιπόν πρόσφορο έδαφος από την τωρινή κυβέρνηση, ειδικά από τους Υπουργούς Αδωνι Γεωργιάδη και τον Κώστα Καραμανλή, οι οποίοι κάνουν ό,τι μπορούν για να στηρίξουν αυτήν την προσπάθεια, αλλά και ό,τι χρειάζεται για να γίνουν αυτά τα περιφερειακά λιμάνια -και υποθέτω και τα υπόλοιπα- επιτυχή κέντρα για την ανάπτυξη της περιοχής. Οταν αναπτύσσεται μια περιοχή αναβαθμίζονται δομές όπως της εκπαίδευσης αλλά και του συστήματος υγείας. Μην ξεχνάμε ότι το όλο έδαφος των Βαλκανίων έχει δυνατότητα να εξυπηρετηθεί μέσα από τα λιμάνια της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης καθότι θα μπορούσαν στα δυο αυτά λιμάνια να γίνουν τερματικά LNG. Υπάρχουν πολλά εργοστάσια που λειτουργούν με LNG. Μπορείς να το φορτώσεις και να το διανείμεις. Θα προμηθεύονται φυσικό αέριο από την Καβάλα και την Αλεξανδρούπολη.
Θέλετε να σας πω κι ένα άλλο παράδειγμα; Η περιοχή της Δράμας έχει πολύ καλά μάρμαρα. Γιατί πρέπει να πληρώνουν για το κάθε κιβώτιο κοντέινερ 640 ευρώ για να το μεταφέρουν από τη Δράμα στη Θεσσαλονίκη, όταν θα έχουν πλέον ένα σύγχρονο λιμάνι στην Καβάλα και θα μπορούν να γλυτώνουν 400 ευρώ ανά κοντέινερ; Αν αυτά είναι 40.000 κιβώτια επί 400 ευρώ, οι τοπικοί επιχειρηματίες γλυτώνουν 16 εκατομμύρια ευρώ. Θα κάνουν καλύτερη παραγωγή, θα μεγαλώσουν τα κέρδη τους, θα δώσουν καλύτερα μερίσματα, θα πάρουν κόσμο για δουλειά. Απλώς, μέχρι τώρα δεν βρέθηκε κανένας να αναπτύξει το λιμάνι της Καβάλας. Οι συνεργάτες μας είναι η Euroports, από τους καλύτερους port operators στον Κόσμο, η οποία λειτουργεί το λιμάνι της Βάρνας.
Ισχύει ότι το έργο του Ελληνικού ίσως είναι ο «game changer» αναφορικά με το πώς αντιμετωπίζεται η Ελλάδα ως επενδυτικός προορισμός στο εξωτερικό;
Φυσικά. Ο επενδυτικός κόσμος βλέπει ότι έρχονται ξένοι, επενδύουν και κάνουν τη μεγάλη διαφορά. Οταν το πρότζεκτ του Ελληνικού γίνει πραγματικά η έλξη ξένων τουριστών, θα είναι ό,τι είναι η Νότια Γαλλία για τους Αμερικανούς που πηγαίνουν εκεί, σαν πόλος έλξης. Όλοι μιλούν για την γαλλική ριβιέρα. Η Ελλάδα προσφέρει καλύτερο κλίμα, πολύ καλές υποδομές και γενικότερα η νότια πλευρά της Αττικής μπορεί να γίνει μια ριβιέρα. Μπορεί να πάρει χρόνια, αλλά και η Ρώμη δεν χτίστηκε σε μια νύχτα. Αν πετύχουν αυτές οι ιδιωτικοποιήσεις η Ελλάδα θα είναι άλλος τόπος σε 8 με 10 χρόνια.
Θεωρείτε ότι οι δείκτες της οικονομίας μπορούν να γυρίσουν πιο εύκολα αυτή τη φορά, με δεδομένο ότι δεν μιλάμε για μια κρίση που γεννήθηκε στους κόλπους της Οικονομίας, αλλά για ύφεση που επήλθε από μέτρα που ελήφθησαν στο όνομα μιας υγειονομικής κρίσης;
Θεωρώ ότι η κρίση θα ξεπεραστεί πιο εύκολα από την κρίση χρέους που πέρασε η Ελλάδα. Σε αυτό συνδράμουν τέσσερις παράγοντες: Ο πρώτος είναι τα χαμηλότερα επιτόκια. Μια χώρα δεν μπορεί να πληρώνει επιτόκιο υψηλότερο από τον ρυθμό ανάπτυξης. Είναι ο κανόνας της βαρύτητας. Οταν τα πρώτα μνημόνια είχαν επιτόκια 7 και 8% και ο ρυθμός ήταν -4%, η χώρα δεν έβγαινε. Το χρέος δεν μπορεί να καλυφθεί. Τα σημερινά επιτόκια δανεισμού είναι χαμηλά, ευρωπαϊκά. Ο ρυθμός ανάπτυξης της Ελλάδας όχι μόνο θα είναι θετικός αλλά θα υπερβαίνει το επιτόκιο του χρέους. Η Ελλάδα το 2022 και 2023 θα αναπτύσσεται με ρυθμό τουλάχιστον 5%. Αρα μπορεί να πληρώνει και το επιτόκιο και να κάνει αποπληρωμή του χρέους της.
Είχατε εκφράσει την άποψη ότι το ευρώ είναι ένα νόμισμα που δεν πέτυχε τον σκοπό του. Επιμένετε σε αυτήν, αρκετά χρόνια αργότερα;
Ναι. Το ευρώ, είναι ένα δυσλειτουργικό νόμισμα (dysfuctional currency). Το 1913, όταν η Αμερική έφτιαξε την κεντρική τράπεζα, ταυτόχρονα θεσμοθέτησε ομοσπονδιακή φορολογία. Υπάρχει ένα Υπουργείο Οικονομικών το οποίο εκδίδει τις μετοχές και μια κεντρική τράπεζα που αγοράζει τις μετοχές, έτσι το χρέος και βιώσιμο μπορεί να είναι και εποικοδομητικό. Στην ΕΕ δεν υπάρχει κοινό Υπουργείο Οικονομικών. Πώς μπορείς να συντονίσεις οικονομική πολιτική χωρίς δημοσιονομική πολιτική; Για αυτό το ευρώ περνάει όλα αυτά από την μέρα που γεννήθηκε. Εδώ και 20 χρόνια τώρα. Μην ξεχνάμε ότι το ευρώ ήταν ο κύριος λόγος που η Ελλάδα βρέθηκε σε αυτά τα σημεία του χρέους.
Οταν η συνέντευξη αυτή θα εκδοθεί, θα έχει ήδη ψηφιστεί το τρίτο πακέτο οικονομικής στήριξης ύψους 1,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Θεωρείτε ότι θα τονώσει επαρκώς την αγορά ή μακροπρόθεσμα όλα αυτά θα τα πληρώσει η χώρα με εκτίναξη του δημοσίου χρέους;
Είναι μια δύσκολη ερώτηση. Το 1,9 ίσως είναι υπερβολικό. Θα είναι υπεραρκετό για τις ανάγκες της Αμερικής. Τα χρέη όμως πάντοτε πρέπει να μας προβληματίζουν. Μην ξεχνάμε ότι η χώρα που έχει το χειρότερο χρέος στον Κόσμο είναι η Κίνα. Η δεύτερη χειρότερη είναι η Ιαπωνία. Το χρέος μπορεί κανείς να το επωμισθεί σε αυτήν τη φάση γιατί έχουμε χαμηλά επιτόκια. Αν δει κανένας πόσο πληρώνει η Αμερική για το ετήσιο χρέος της, που έχει ανέβει υπερβολικά τα τελευταία δυο χρόνια, είναι λιγότερο από ό,τι πριν 20 χρόνια. Είναι σαν κάποιος να πληρώνει για τη δόση του ένα ενοίκιο 1.000 δολάρια και ξαφνικά να του πέφτει στα 600. Τι θα γίνει όμως αν τα επιτόκια εκτοξευθούν; Τι θα γίνει αν έρθει πληθωρισμός; Ποιος μπορεί να προβλέψει ποιο θα είναι το επιτόκιο μετά από 7-8 χρόνια; Αν έρθει πληθωρισμός 4-5% τα επιτόκια θα εκτοξευθούν και θα γίνουν κι αυτά 3,5 – 4 – 5%. Για φανταστείτε να πληρώνει η χώρα επιτόκιο 4% σε χρέος 22 τρισεκατομμυρίων. Ολος ο προϋπολογισμός θα πρέπει να πηγαίνει να πληρώνει τον τόκο. Πώς θα βγει αυτή η χώρα; Πόσα λεφτά θα μπορούμε να δώσουμε για ανάπτυξη; Για έρευνα; Να πάμε στον Αρη; Να ξαναπάμε στην Σελήνη; Την άμυνα; Την εκπαίδευση; Δεν μένει τίποτα. Υπάρχουν δυο τρόποι για να αποφύγει το χρέος δημοσιονομικά. ‘Η πληθωρισμός, ή πόλεμος. Αναρωτιέμαι λοιπόν αν το βιβλίο που κυκλοφόρησε από τον Τζέιμς Σταυρίδη («2034: A Novel for the next world war») είναι προφητικό, γιατί σε έναν πόλεμο μηδενίζει το κοντέρ. Είναι όμως λύση αυτή για ένα χρέος;
Πηγή: ekirikas.com