ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ του Στέργιου Σπάσου
Όλοι, περισσότερο ή λιγότερο, ερχόμαστε πλέον στην καθημερινότητά μας σε επαφή με έννοιες όπως: βιώσιμη ανάπτυξη, οικολογική συνείδηση, πράσινη ανάπτυξη. Αν όμως θέλουμε να μετουσιώσουμε την επιφανειακή ερμηνεία των παραπάνω εννοιών σε πραγματικά ωφέλιμη και πρακτική συνεισφορά στην ζωή των συμπολιτών μας, είναι ανάγκη να μετατρέψουμε τους παραπάνω όρους σε συνειδητή αλλαγή νοοτροπίας, στάσης ζωής και παραγωγικού μοντέλου ανάπτυξης. Τα παραπάνω μπορούν να καταστούν εφικτά μόνο σχεδιάζοντας μεθοδικά τους στόχους κ τους όρους της βιώσιμης ανάπτυξης, ώστε να αποτραπεί περαιτέρω περιβαλλοντική υποβάθμιση και να αποκατασταθεί σταδιακά η διατάραξη της ισορροπίας και της βιοποικιλότητας.
Χαρακτηριστικό́ παράδειγμα αειφόρου ανάπτυξης αποτελεί η υιοθέτηση
πρακτικών, φιλικών προς το περιβάλλον, σε πτυχές της οικονομικής
δραστηριότητας, αλλά και στην επαγρύπνηση των νέων ανθρώπων ώστε μέσω της εκπαίδευσης να εξοικειωθούν από μικρή ηλικία σε πρακτικές που άπτονται της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Παραθέτοντας λοιπόν κάποιες σκέψεις και εξειδικεύοντας τα παραπάνω, καθίσταται εμφανές ότι ο τουρισμός και ο πρωτογενής τομέας μπορούν να ευεργετηθούν από «πράσινες πολιτικές».
Στη χώρα μας, οι χιλιάδες ξενοδοχειακές μονάδες που είναι σε λειτουργία,
μπορούν να αξιοποιήσουν τη δυνατότητα χρήσης μπλέ και καφέ κάδων ώστε να ανακυκλώνουν κάθε είδους υλικό, οργανικής και ανόργανης ύλης. Προς αυτή την κατεύθυνση, αξιοσημείωτη είναι η συμβολή της ελληνικής κυβέρνησης για την όσο το δυνατών ταχύτερη κατάργηση των πλαστικών μίας χρήσης καθώς με το νέο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο ορίζεται η πλήρης κατάργηση τους από τον Ιούλιο.
Αποτέλεσμα αυτού θα είναι η μείωση τις επιβάρυνσης του περιβαλλοντικού
αποτυπώματος αλλά και ένα πιο καθαρό και υγιές περιβάλλον για ντόπιους
κατοίκους και τουρίστες, με αποτέλεσμα την ενίσχυση της εικόνας του προορισμού. Ένα ακόμα εξίσου σημαντικό βήμα προς την βιώσιμη ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας, αποτελεί η δημιουργία και διατήρηση τουριστικών επιχειρήσεων με σεβασμό στο περιβαλλοντικό καθεστώς της εκάστοτε περιοχής που πρόκειται να δραστηριοποιηθούν. Οι επιχειρήσεις αυτές θα πρέπει σαφώς να εναρμονίζονται με τον πολεοδομικό σχεδιασμό της κάθε περιοχής ώστε να μην δημιουργούν προβλήματα επιβάρυνσης στο φυσικό περιβάλλον από υπερμεγέθη ή αυθαίρετα κτίσματα που δεν προβλέπουν χώρους πρασίνου στην έκτασή τους.
Η “βαριά βιομηχανία” του τόπου μας ενισχύεται τόσο με την στήριξη των επιχειρήσεων με προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας, ανακύκλωσης όσο και με την ενίσχυση δράσεων προστασίας του φυσικού πλούτου του τόπου μας. Το τουριστικό προϊόν γίνεται πιο ελκυστικό και ανταγωνιστικό. Οι τουρίστες σήμερα επιθυμούν μια, όσο γίνεται, φυσική εμπειρία, άρρυκτα συνδεδεμένη με το φυσικό περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου που επισκέπτονται.
Στην ίδια λογική, αν αναλογιστεί κανείς τη μεγάλη σπατάλη ενέργειας κατά τη χρήση γεωργικών μηχανημάτων στην παραγωγή προϊόντων πρωτογενούς τομέα, πρέπει να πρωτοπορήσουμε ενισχύοντας τον τομέα αυτό με πρακτικές που θα περάσουν τη γεωργία σε μία νέα σύγχρονη εποχή. Παρατηρώντας αρκετές νεοφυείς επιχειρήσεις να εργάζονται για την κατασκευή ηλεκτρικών αγροτικών μηχανημάτων, θα ήταν γόνιμο το κράτος να επιδοτήσει ενέργειες που θα μειώσουν καθοριστικά την περιβαλλοντική επιβάρυνση κατά τη λειτουργία τους.
Η καλύτερη χρονική συγκυρία δεν θα μπορούσε να είναι κάποια άλλη από την τωρινή , καθώς με το νέο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο κινητροδοτούνται σημαντικά οι αγορές οχημάτων ηλεκτροκίνησης. Με με το βλέμμα μας λοιπόν στραμμένο σε μία ευρύτερη περιβαλλοντική συνείδηση, θα ήταν σημαντικό να κινηθεί στη λογική αυτή και ο πρωτογενής τομέας της χώρας μας. Άλλωστε τα οφέλη από τα παραπάνω θα αφορούν και το σκέλος της εξοικονόμησης ενέργειας αλλά και την αποταμίευση πόρων για τους παραγωγούς, καθώς το πετρέλαιο των γεωργικών μηχανημάτων
τους είναι ιδιαιτέρως κοστοβόρο.
Στην προσπάθεια όμως οι σκέψεις αυτές να βρουν πρόσφορο έδαφος, δεν θα
γινόταν να μην υπάρχει αναφορά στο πρώτο στάδιο καλλιέργειας συνειδήσεων και αυτό δεν είναι άλλο από την εκπαίδευση , όπου σε μαθητές και φοιτητές θα πρέπει να εγκαθιδρυθεί από μικρή ηλικία η περιβαλλοντική συνείδηση. Ξεκινώντας από τα σχολεία θα πρέπει να επανακαθορισθεί́ ένα παιδαγωγικό πλαίσιο με επιδιωκόμενες αλλαγές όσον αφορά την ευαισθητοποίηση και την έγκυρη πληροφόρηση των μαθητών σε περιβαλλοντικά ζητήματα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί αν ενταθούν οι
πρόσπαθειες, που ήδη έχουν ξεκινήσει από την πλευρά του Υπουργείου Παιδείας, με απώτερο σκοπό την εισαγωγή μαθημάτων ή θεματικών που θα πληροφορούν τους μαθητές επαρκώς για τους ενδεδειγμένους τρόπους με τους οποίους θα πρέπει να ενεργούν ως περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένοι πολίτες. Ένας δεύτερος άξονας αφορά την βιωματική εκμάθηση όλων των παραπάνω, με τη λειτουργία χώρων διδασκαλίας που θα καταδείξουν στους μαθητές τα οφέλη της κυκλικής οικονομίας για το περιβάλλον (τοποθέτηση κάδων ανακύκλωσης, εργαστήρια ανακύκλωσης των παλιών τους βιβλίων ,βιβλιοθήκη δανεισμού χρησιμοποιημένων
βιβλίων κλπ).
Ανεβαίνοντας στο επόμενο σκαλοπάτι της εκπαίδευσης, την τριτοβάθμια
εκπαίδευση και τα ακαδημαϊκά δρώμενα, τα πιο παραγωγικά χρόνια ενός ατόμου, τα φοιτητικά, θα πρέπει να περιλούζονται από οικολογική ευσυνειδησία προκειμένου η κοινωνία των πολιτών να τροφοδοτείται με αντίστοιχα ευαισθητοποιημένους πολίτες. Ο όρος βιώσιμη ανάπτυξη πρέπει να συμπεριληφθεί σε παρεμφερή του γνωστικού αντικειμένου προγράμματα σπουδών, προάγοντας στους φοιτητές οικονομικών σχολών την υγιή́ επιχειρηματική νοοτροπία, μέσα σε ένα πλαίσιο κανόνων, ώστε να προστατεύονται οι φυσικοί πόροι και να αξιοποιούνται λελογισμένα.
Το παράδειγμα της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης των νέων ανθρώπων έδωσε η ΟΝΝΕΔ, διαμέσου της Περιβαλλοντικής καμπάνιας που έχει πραγματοποιήσει, με κεντρικό σύνθημα “Το Περιβάλλον εξαρτάται απο εσένα”. Πιο συγκεκριμένα, φέτος στις αρχές Ιουνίου, ύστερα απο μία εβδομάδα αφιερωμένη στο Περιβάλλον πραγματοποιήθηκαν πάνω απο εβδομήντα δράσεις σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος με τη συμμετοχή δεκάδων οργανώσεων της ΟΝΝΕΔ και εκατοντάδων νέων ανθρώπων.
Εν κατακλείδι, όλα τα παραπάνω μπορούν απο απλές σκέψεις να μετουσιωθούν σε καθημερινότητα, σε modus vivendi , σε δεδομένα πράγματα. Αυτό για να γίνει αρκεί να ευαισθητοποιηθεί και να αλλάξει νοοτροπία ένας και μόνο άνθρωπος.
Εσύ.
Γράφει ο Στέργιος Σπάσος,
Τομεάρχης Περιβάλλοντος και κλιματικής αλλαγής ΟΝΝΕΔ.